Bu dünyada iki tip insan var: Kuşkonmaz yedikten sonra idrarının garip koktuğunu düşünenler ve bunun farkında bile olmayanlar. Bilim insanlarının görece saçma konulardaki ciddi bilimsel araştırmalarına yer verilen British Medical Journal’s 2016 Noel özel sayısında idrardaki kuşkonmaz kokusunun ardındaki genetik mutasyonların belirlenmesi ele alındı.
Öncelikle, kuşkonmaz niçin idrarınızın kötü kokmasına neden olur? İnsan vücudunda pis kokulu ve kükürt taşıyan türevlerine dönüştürülen asparagusik asit. Asparagusik asidin aksine, sindirilmiş türevleri oda ısısında çok kolay buharlaşır, bu da kokularının çok kolay alınması anlamına gelir.
Pek çok araştırmaya göre, bu tür kokan türevler, kuşkonmaz yedikten sonra tüm insanlarda oluşur ama sadece bazı kişiler bu kokuyu tespit edebilecek koku reseptörlerine sahiptir. Kokuyu algılama oranı ise kişiden kişiye göre farklılık gösteriyor. Çok hassas koku duyusuna sahip kişiler birkaç parça kuşkonmaz yedikten sonra bile idrarda oluşan kokuyu hissedebiliyorken çoğu kişi kuşkonmaz ancak son zamanlardaki diyetlerinde yoğun olarak bulunduğunda idrardaki kokuyu hissedebiliyorlar. Kuşkonmaz tüketiminden sonra idrarda bu tür koku veren maddelerin bulunması normal bir durumken burunlarında bu tür maddelerin kokularını algılayabilecek koku reseptörleri bulunmayan kişilerin idrarlarında bu tür maddelerin bulunup bulunmadığından kimse emin değil.
Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’ndan Sarah Markt ve Lorelei Mucci tarafından yürütülen ve geçen haftalarda yayımlanan bir araştırma, idrardaki gizemli kuşkonmaz kokusuna ışık tutuyor. Geniş çaplı araştırmaya katılanların %40’ı (2748/6909) kuşkonmaz yedikten sonra idrarlarındaki belirgin kokuyu hissedebiliyorken araştırmaya katılanların %60’ı böyle bir koku hissedemedi.
Kadınlar, erkeklere göre kokuları tanıma konusunda daha iyi olmalarına rağmen, araştırmaya göre erkekler idrarda kuşkonmaz kokusu duymaya daha eğilimli.
Yazara göre; bazı kadınlar, idrarlarındaki bariz kokuyu rapor etme istemeyebilecekleri için bu beklenmedik sonuç yanıltıcı olabilir. Ayrıca, idrar yapma sırasındaki kadın ve erkeklerin pozisyonel farklılıkları nedeniyle kadınlar idrarlarındaki uçucu bileşiklerin kokusunu erkeklere göre daha az alıyor olabilirler.
Tabii ki, bu çalışmanın da kendi sınırları var fakat kendi raporları doğruysa, araştırmacılar bu garip kokunun genetik temelleri hakkında bazı ipuçları yakalamış olabilirler.
Araştırmacılar, kuşkonmaz anozmiya -idrarda kuşkonmaz kokusu alamama- ile ilişkili 871 tek nükleotid polimorfizmi tespit ettiler. Tek bir DNA yapıtaşı ya da nükleotiddeki değişimler olarak adlandırabileceğimiz tek nükleotid polimorfizmleri genetik çeşitliliğin en yaygın türüdür. 871 polimorfizmin tümününde koku ile ilişkili genler üzerinde olduğu görüldü. Yazar şakayla karışık olarak, bir gün bu genleri hedefleyen tedavilerle bu kokuyu alamayanların neyi kaçırdıklarını keşfetmeleri sağlanabilir diye ekliyor.
Evrimin niçin bazılarımızı kuşkonmaz kokusu alıp alamamaya yönlendirdiğini hiçbir zaman öğrenemeyebiliriz ama şükürler olsun ki birileri sorular soruyor.
Çeviren: Gülşah Bayraktar
