Beyinlerimiz korku anılarını çok hızlı işliyor.
Yeni araştırma, hayvan beyinlerinin bir ‘korku anısının’ oluşumuna ayak uyduramayabileceğini gösterdi. Bu durum, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve benzer durumların meydana gelme sebebi olabilir. Ayrıca araştırmacıların, TSSB’nin neden nüfusun bir bölümünde gerçekleşirken diğerlerinin bundan etkilenmediğini ve bunu tedavi etmenin neden çok zor olduğunu nihayet anlamalarına yardımcı olabilir.
TSSB, bir kişi travmatik bir olaya maruz kaldıktan sonra gerçekleşebiliyor ve bu durum hem kişinin kendisi hem de ailesi için üzücü olabiliyor. Umut verici ilaçlar yolda olsa da, tedaviler şu an için sınırlı.
Bu yüzden Avustralya’daki Sidney Teknoloji Üniversitesi (UTS) ile Garvan Enstitüsü’nde bulunan araştırmacılar, travmatik anıları nasıl durdurabileceğimiz konusunda bazı şeyleri anlamak amacıyla bunların nasıl oluştuğunu araştırdılar.
Takım 80 tane fareyi farklı gruplara böldü ve hayvanlarda ani bir korkuya sebep olmanın (ayağa 1 miliamperlik bir şok uygulayarak), eksiksiz bir anı oluşmasına yol açıp açmadığını test etti.
Araştırmacılardan biri olan UTS’den sinirbilimci Bryce Vissel, sonuçların öne sürdüğüne göre, hayvanların çok hızlı bir şekilde kuvvetli korku anıları oluşturabildiğini, ancak hipokampüs bölgelerinin, olayın buna eşlik eden eksiksiz bir resmini ve detaylarını oluşturamadığını söylüyor.
“Bu durum önemli olabilir çünkü hayvanların gelecekte ne zaman korkmaları gerektiğine karar vermeleri için travmatik olayın nerede, ne zaman ve nasıl gerçekleştiğinin anısından faydalanmaları gerekiyor,” diyor Vissel.
“Farklı ortamların veya durumların birbirinden farkını söylemek için gereken detayların eksik olduğu belirsiz bir anı oluştururlarsa, travmatik anıyı çeşitli uygunsuz şartlarda tetikleyebilirler.”
Araştırmacılar bu bağlantısızlığın, farelerde korkuyla ilişkili anormal davranışlara yol açabileceğini düşünüyorlar. İnsanlardaki bu türden bozukluklarda, tetikleyicilerin benzer şekilde gerçekleştiği görülüyor.
İnsanlar, çocuk veya yetişkin mi oldukları, genetik ve yaşanılan travma türü gibi bir dizi sebepten TSSB olabiliyorlar, fakat bu şeylerin hiçbiri, bazı insanların travmatik durumlarda neden TSSB olurken bazılarının olmadığını tam olarak cevaplamıyor.
Araştırmacılardan biri olan Raphael Zinn şöyle söylüyor: “Geleneksel olarak, hafıza bozuklukları, anı hatırlamanın kusurlu olduğu fikrine odaklanılarak araştırılıyor ve tedavi ediliyordu.”
“Ancak, eğer sorunun bir kısmı, anının ilk olarak nasıl oluştuğunda yatıyorsa, araştırma ve tedavilerin sadece anının nasıl hatırlandığına değil, ayrıca esasında nasıl oluştuğuna da odaklanması gerekiyor.”
Bu araştırma umut vadedici olsa da, testlerin farelerde uygulandığını ve bunu insanlarda araştırana kadar kesin bir şey söyleyemeyeceğimizi belirtmekte fayda var.
Ancak, bu erken araştırma, ileriye doğru atılan heyecan verici bir adım. Takım, bu bozukluğa sahip insanlara yardım etmek ve onları tedavi etmekte kullanılabilecek beyin işleyişlerini incelemeye başlamayı umuyor.
Araştırma, Learning and Memory bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
