NASA’nın Curiosity keşif aracı 2012’nin Ağustos ayından bu yana biz dünyalılar adına Kızıl Gezegende gezip bilim yapıyor. Gezegende geçirdiği yaklaşık 5 yıl ve katettiği 16 kilometreden sonra eskiyen her makinenin başına gelen aşınma ve yıpranma ile karşı karşıya. Geçtiğimiz ay NASA, keşif aracının lastik dişlerinde ilk hasarların görüldüğünü açıkladı.
Curiosity’nin her birinin çapı 50 cm ve genişliği 40 cm olan alüminyumdan yapılmış 6 tekeri var. Meydana gelen yeni kırılmalar tekeri çevreleyen zikzak şeklindeki 19 dişin (veya tırnak) bir kısmına zarar verdi. Yaklaşık 6,5 mm kalınlığındaki dişler teker boyunca uzanıp Curiosity’nin 900 kilogramlık ağırlığı ile dengesini bulmasını ve Mars yüzeyinde tutunmasını sağlıyor.
Ancak tüm bunlar NASA’nın çok sevdiğiniz en genç Mars robotu için şaşırtıcı veya üzücü değil. Sadece 16 km yol gitmesine rağmen böylesi yıpranma ve hasarların olması garip gelebilir, fakat tüm o yolları katetmek oldukça uzun yıllar aldı, kayalık yüzeyin üstünde hareket etmek de cabası.
Aslında Curiosity’nin ömrü ilk görevinde planlanana göre oldukça uzun sürdü. NASA’daki bilim insanları bir süredir keşif aracının tekerlerini inceliyorlardı. Curiosity’ye çekiş gücünü veren paletler ilk kez hasar aldı, fakat bunlar neredeyse yeni diyebileceğimiz tekerlerdeki ilk izler değil. NASA’nın tekerleri böylesine yakından incelemesinin sebebi keskin kayalar ve çakılların önceden bıraktığı izlerdi.
Curiosity ilk görevinden sağ kurtulmuş olabilir fakat bu raf ömrünü neredeyse 13 yıl aşan (ve benzer bir maratonu tamamlayan) ablası Opportunity ile kıyaslanamaz. Peki Curiosity ile ilgili tahmin ne?
Dünyada yapılan tekerlek dayanıklılık testlerine göre NASA “bir teker üzerindeki üç tırnak bozulursa o tekerlek kullanım ömrünün %60’ına ulaşmıştır” diyor. Ocak ve Mart ayları arasında bozulan iki tırnak da orta tekerdeydi, bu yüzden Curiosity’nin ömrünün sonlarına yaklaştığını söylemek yanlış olmaz.
Bu… çok da kötü değil. Evet, robotun tekerlerinden biri hiç istemediğimiz bir şekilde ömrünün sonuna yaklaşmış olabilir. Curiosity son demlerini yaşıyor olsa bile umut vadediyor: keşif aracı şu sıralar kaya katmanlarının içinde sıkışmış Mars iklimi kayıtlarını incelemek için Sharp dağına tırmanıyor ve sülfat ve kil gibi ilginç kimyasallar içeren bölgelere doğru ilerliyor. Bu bölgelerde geçmişte var olmuş olan ya da günümüzde var olan sıvı su ile ilgili deliller bulunabilir. Bu yeni hedeflere ulaşmak Curiosity’nin kilometre sayacına yaklaşık 8 km daha ekleyecek.
Curiosity Projesi bilim insanlarından Ashwin Vasavada bir açıklamasında şunları söylüyor “Bu, tekerlerin yaşam döngüsünün beklenen bir parçası ve geldiğimiz noktada bizim mevcut bilim planlarımızı değiştirmiyor veya Sharp dağının yüksek kesimlerindeki mineralojideki önemli değişimleri çalışma ihtimallerimizi azaltmıyor.”
Tüm bunlara rağmen en çok sevilen iki uzay robotunun sonsuza kadar yaşamayacağını bilmek üzücü.
