Yüksek dozda vitamin kullanmanın bir zararı olmayacağı düşünüyor olabilirsiniz. Sonuçta, vitaminlerin insan vücuduna sayılamayacak kadar çok faydası var. Yüksek dozda vitamin kullandığınız zaman ne olabilir ki?
Yüksek dozda alınan vitamin hapları etkisini hemen göstermez. Diğer ilaçların aksine- mesela Tylenol- vitamin haplarının olumsuz etkileri, aşırı doz alınımının belli bir süre devam etmesinden sonra ortaya çıkıyor.
Fazla dozda D vitamini aldığınızda bir takım olumsuz yan etkiler görülebilir. D vitamini yağda çözündüğü için eğer çok fazla D vitamini alırsanız, diğer suda çözünen vitaminler gibi idrar yoluyla fazlalığı atamazsınız. D vitaminin fazlası, atıklarla birlikte atılmak yerine daha sonra kullanılmak üzere vücudunuzdaki yağ bulunan yerlerde birikecektir- bu durum aşırı doz kullanımının bellirli bir süre devam etmesiyle oluşur.
Her gün bir ya da iki vitamin hapı almanın bir zararı olmayacağı düşünülüyor. Aslında, herhangi bir D vitamini hapı kullanıyorsanız ve bunun üzerine günde iki kapsül daha D vitamini hapı alıyorsanız bu, günlük dozun 2 katından fazlasını aldığınızı gösteriyor. Amerikan Tıp Birliği Dergisinde yayımlanan yeni çalışmada, Amerikalıların %3,2’ sinin bu hatayı yaptığını gösteriyor. Eğer %3,2 size az bir oran gibi geldiyse, hatırlatmakta fayda var ki bu oran 2007-2008 tarihlerinde sadece %0,2 idi.
Birden fazla vitamin içeren veya herhangi bir vitamini içeren hapları kullandığınızda vitamin eksikliğiniz olmadığı sürece sağlığınıza yararlı olup olmadığına dair somut bir kanıt yok. Bu durum doğum öncesi kullanılan vitaminler içinde geçerli fakat doğum öncesi kullanılan folik asit için aynı durum söz konusu değil.
Yapılan araştırmalar kesin bir yüzde veremeseler de yaklaşık olarak Amerikalı yetişkinlerin %30-%40’ı, birkaç besin dışında –yağlı balık, yumurta sarısı veya peynir- diğer besinlerden D vitamini içerdiği halde gerekli D vitamini alamıyorlar. Belki de D vitamini içeren bu besinler yeterli miktarda tüketilmediği için bu eksiklik görülüyor olabilir. Bu nedenle ABD süt endüstrisi, süt ürünlerine D vitamini ilave etmeye başladı. Bir diğer D vitamini kaynağı olan güneş ışığı – aslında sadece vücudunuzun D vitamini üretimini tetikler- ile ilgili problem ise güneş altında fazla kalındığı takdirde zararlı olmasıdır. D vitamini almak için güneşin altında durmayı seçseniz bile cildiniz koyulaştıkça D vitamini üretimi için gerekli olan UVB ışınlarını daha az geçirecek.
Düşük D vitamini seviyesi obezite ile bağlantılı olduğu düşünüldüğünde, 2013 yılında yapılan araştırmada, bu bağlantının her iki hastalığında genetik olarak birbirlerini etkilediğini gösteriyor yani obezite D vitamini alınımını azaltıyor.
Ciddi düzeyde D vitamini eksikliği yetişkinlerde osteomalaziye neden olurken çocuklarda raşitizme sebep oluyor. Raşitizm hastalığında, kalsiyum eksikliğinden dolayı kemiklerde yumuşama görülür. D vitamini, ihtiyaç duyduğumuz kalsiyumun kemikler tarafından emilimine yardımcı olduğu için eksikliğinde raşitizme sebep olur. D vitamini eksikliği diyabetten astıma kadar her hastalıkla ilişkilendirmiştir ancak bu ilişkilendirme için yeterli kanıt yok – D vitaminin bu hastalıklara doğrudan sebep olup olmadığı açık değil.
Esas problem ise D vitamini eksikliğinde bir takım olumsuz etkiler görüldüğü kadar aşırı dozda D vitamini kullandığınızda mide bulantısı, kusma, kabızlık ve halsizlik görülebiliyor. Yapılan klinik araştırmalar sonucunda D vitamini takviyesi alan yaşlı hastaların kemiklerinde çökme ve kırık riskinin arttığı gözlemlendi. Bununla beraber, çok fazla D vitamini alındığında aynı oranda kalsiyum vücut tarafından emilir ve bunun sonucunda böbrek taşı oluşumu ve anormal nabız görülebilir. Diğer bir taraftan, D vitaminin osteoporoz veya kemik kırılmalarını tedavi ettiğine, kemik yoğunluğunu arttırdığına ya da enfeksiyonlardan koruduğuna dair elimizde hiçbir kanıt yok.
Günümüzde raşitizmin veya osteomalazi gibi hastalıkların, eski zamanlarda daha çok görülmesinin nedeni artık yiyeceklerimize D vitamini ilave etmemizden kaynaklanıyor. Bununla beraber güneş ışığı ve yapılan diyetler sayesinde vücudunuz için gereken D vitamini alıyorsunuzdur.
Daha farklı bir çözüm sorarsanız, daha fazla balık ve yumurta yiyin ve biraz dışarda dolaşın. Sunduğum tavsiyerler, sağlıklı olmanıza yardımcı olacak ve hiçbiri kusmaya veya mide bulantısına sebep olmayacak.
Güneşte 20 dakikalık bir gezinme, günlük D vitamini ihtiyacını karşılıyormuş. Vitamin kontrolü nerede yapılır, insan için en önemli vitaminler hangileridir, daha da önemlisi vitamine gerçekten ihtiyaç var mıdır? Sevgili Popsci, vitaminler ve mineraller ile ilgili genel bir makaleyi derginiz de görmek isteriz.