Kenarlar, bir nesnenin şeklini belirleyen şeylerdir. Onlar olmadan, bir kareyi daireden ayırt edemeyiz. Ancak bir şeklin biçim alması için, o kalıbın tamamını görmemiz gerekmez. Güzel bir örnek mi istiyorsunuz? Yukarıda gördüğünüz ve ürpertici şekilde fark edilebilen üçgen, buna bir örnek.
Gerçekte, ortada hiç çokgen yok. Bölünmüş renklerin içerisinde, bunu oluşturacak bir bağ çizgisi bulunmuyor. Ancak beyinlerimiz bizi kandırıp; Pac-Man benzeri bu karakterlerin birer tam çember olduğunu ve üzerlerinde de 3 boyutlu bir üçgenin yer aldığını düşünmemizi sağlıyor.
Bu göz yanılması, nesnelerin dikkatli biçimde yerleştirilmesine bağlı. Allen Beyin Bilimi Enstitüsü’nde baş uzman olan Christof Koch, zihinlerimizin eksik bilgiyi tamamlayabildiğini söylüyor. Burada ise Pac-Man şekilleri, bu sözde üçgenin köşelerinde duruyor ve biz, aslında orada bir çokgenin olduğunu zannediyoruz.
Bu gibi atlamalar, günlük yaşamda fayda sağlıyor. Eğer birisi bir ağacın arkasına gizlenirse ve o kişinin sadece ayağını görürseniz; beyniniz farkında olmadan boşlukları doldurur ve siz bunun muzip bir vücut parçası değil de, eksiksiz bir insan olduğuna karar verirsiniz.
Üçgen olmayan bu şeyin varlığı ise bu kadar kesin değil. Beyin, bilgiyi işlemek için bir bulmacanın parçalarına değil; yapılan hizalamaya bakıyor. Bu yüzden, şekli sadece; Pac-Man cisimleri ve yan taraflardaki V dilimleri kesin biçimde konumlandırıldığı zaman tespit ediyor ve üst kısımda bir üçgen olduğu izlenimine kapılıyor. Koch, çok oyalandığınız zaman bu yanılsamayı görmeyeceğinizi söylüyor. Fakat endişelenmeyin. Hiç orada değildi ki zaten.
Sara Kiley Watson/Popular Science. Ç: O.Z.
