Her sene ABD’nin güneydoğusundaki ormanlarda, Haziran ayının sadece iki kısa haftasında inanılmaz bir doğa olayı görülüyor. Binlerce erkek ateş böceğinden meydana gelen sürüler, alacakaranlığa doğru kanat çırpıyor ve karınları nefes kesen, eşgüdümlü bir kur gösterisiyle ışıltılı biçimde parlıyor.
Bu olay, güzel olduğu kadar gizemli de. Dünya çapındaki insanlar, en aşağı yüzyıllar boyunca bu böceklerin ışık danslarını nasıl eşgüdümlü hale getirdiklerini merak etmişlerdi. Yapılan açıklamalar, rüzgarın bu parlayan karınları ışıklandırmasından salt tesadüfe kadar değişiklik gösteriyor. Science bültenine 1917 yılında mektup gönderen ünlü biri, bu durumun izleyen kişinin göz kırpmasından kaynaklanan bir yanılsama olduğunu bile öne sürmüş.
O zamandan beri yapılan araştırmalar, bu eşgüdümün esasında gerçek olduğunu ortaya çıkarmış. Üstelik matematiksel modeller de, ateş böceklerinin parlamasında görülen bu eşgüdümün zamanla nasıl geliştiğini göstermiş. Fakat bu eşgüdümün oluşma mekanizması anlaşılamamış.
Boulder Colorado Üniversitesi’nde fizikçi olan Raphael Sarfati, “Bu durum, ateş böceklerinin genlerine katılan ve onların eşgüdüm sağlamak istemesine sebep olan bir şey mi?” diyor. “Yoksa daha çok şartlara bağlı olan; belki de çevrelerine dayalı bir şey mi?”
Şimdiyse Sarfarti’nin önderliğinde yürütülen yeni bir çalışma, o kayıp bileşeni ekliyor: Üç boyutlu alanı…
ABD’nin Tennessee eyaletindeki Great Smoky Mountains Milli Parkı’nda ateş böceği (Photinus carolinus) sürülerinin stereoskobik videolarını çeken araştırma takımı, bu yanıp sönmeyi üç boyutlu alanda yeniden oluşturmuşlar. Keşfettiklerine göre, ateş böceklerine ait doğuştan gelen ilginç bir ritim yokmuş; bunun yerine ateş böcekleri, etraflarındaki ateş böceklerini taklit ederek eşgüdüm sağlıyormuş.
Michelle Starr/ScienceAlert. Ç: O.
