Karanlık ağ veya İngilizce adıyla dark web, karanlık bir şöhrete sahip. İnternetin yüzeyindeki şeffaflık ve görünürlüğün altında gizlenen ve karanlık ağı meydana getiren bu karmaşık anonimlik şebekeleri, her türlü karanlık içeriği barındırıp dağıtıyor: Yasadışı ilaçlar, çocuk istismarı materyalleri, yasadışı silahlar, uç nitelikli öteberiler ve daha fazlası…
Fakat karanlık ağ, aynı zamanda yanlış anlaşılan bir yer ve isminin akla getirdiği çağrışımlar, yeni araştırmaya göre anonim sınırları içerisinde meydana gelen faaliyetlerin büyük çoğunluğunu temsil etmiyor.
Virginia Tech Üniversitesi’nde çalışan siber güvenlik araştırmacısı Eric Jardine’nin önderliğinde yürütülen yeni bir çalışma, karanlık ağın yalnızca küçük bir kısmının gizli sitelere erişim için kullanıldığını öne sürüyor; hatta araştırmaya göre bu gizli faaliyet, yasadışı faaliyet bile olmayabilir (yine de karanlık ağın gölgeli kuytuları düşünüldüğünde, belki de olabilir).
Çalışmada Jardine ve takımı, Tor ağından elde edilen verileri analiz etmiş. Tor ağı, kullanıcının gizliliğini temin etmek üzere tasarlanmış bir soğan yönlendiriciler sistemine bağlanan özel bir yazılımın kullanılmasıyla; genelde sansürsüz ağa isimsiz, özel erişimi mümkün kılan en büyük ve en popüler ağ şeklinde düşünülüyor.
Bu arada, bu konuda ille de ahlak dışı veya yanlış bir şey olması gerekmiyor. Bilindiği kadarıyla derin ağ (deep web), sadece internetin sıradan arama motorları tarafından dizinlenmeyen kısımları (yüzey ağının aksine). Fakat derin ağın bir kısmı karanlık ağ ve karanlık ağın bazı bölümleri fena içerikler barındırıyor.
Bu sebeple araştırmacılar, Tor ağının ne kadarının gizli (ve muhtemelen kötü) amaçlar doğrultusunda kullanılıyor olabileceğini ölçmek istemişler. Fakat Tor ağının anonimlik sunmak üzere tasarlandığı düşünülürse, bunu yapmanın özellikle kolay olan bir yolu da bulunmuyor.
Fakat Tor giriş boğumlarından toplanan veri imzalarını gözlemleyen takım, Tor’u yüzey ağının sıradan sitelerine erişmek için kullanan kullanıcılar ile sistemi, karanlık ağdaki gizli içeriklere erişim için kullanan diğerleri arasında ayrım yapmayı başarmışlar.
Şaşırtıcı biçimde araştırmacılar, küresel kullanıcıların yalnızca yüzde 6,7’sinin Tor’u karanlık ağdaki gizli servislere ulaşmak için kullandığını bulmuşlar (bunlar, yasadışı veya sakıncalı materyaller sağlıyor olabilir de, olmayabilir de).
“Çoğu Tor kullanıcısının, zararsız şekilde düşünebilecek sıradan internet içeriğine yöneldiğini bulduk” diyor Jardine.
“Tor anonim ağı, bazı büyük oranda kötü amaçlar için kullanılabilse de; ortalama bir günde çoğu insanın, bunu Chrome veya Firefox’un hiper mahrem bir sürümü biçiminde kullandığı görülüyor.”
“Verilerimizde Tor’un muhtemel kötüye kullanım oranı (ortalama), Freedom House tarafından ‘özgür olmayan’ şeklinde ifade edilen ülkelerde sadece yüzde 4,8” diye yazıyor araştırmacılar makalede.
“‘Özgür’ şeklinde ifade edilen ülkelerde ise, günlük toplam Tor kullanımının bir payı olarak Soğan/Gizli Servisleri ziyaret eden kullanıcıların yüzdesi neredeyse iki kat fazla veya yüzde ~7,8.”
Diğer bir ifadeyle; liberal demokrasilerde yaşayan insanların karanlık ağı kötü amaçlar için kullanması daha muhtemelken, demokratik olmayan ülkelerdeki baskıcı rejimler altında yaşayan kullanıcıların da Tor’u yerel sansür kısıtlamalarını atlatmak ve internetteki özgür bilgiye ulaşmak için kullanması daha muhtemel.
Bulgular PNAS bülteninde sunuldu.
Peter Dockrill/ScienceAlert. Ç: O.
