Çoğunlukla Kuzey Amerika’nın geniş çayırlarında ve Kuzey Avrupa’nın bazı uzak bölgelerinde bulunan kardan çörekler veya kar silindirleri, insan yapımı buzlu yapılar gibi görünüyor olabilir. Fakat tekerlek biçimindeki bu ilginç şeyler aslında tamamen doğal.
Çok nadir görülüyorlar çünkü oluşmaları için doğru düzeyde olması gereken hava koşullarının miktarı (rüzgar, sıcaklık, kar, buz ve nem dahil) epey sersemletici boyutta.
Peki nasıl oluşuyorlar.
Görünüşe göre şunlar gerekiyor:
- Zeminde, ıslak kardan oluşan nispeten ince bir yüzey tabakası;
- Bu tabakanın altında, ıslak karın yapışmayacağı bir alt katman (örneğin buz veya toz kar);
- Kardan çöreği hareket ettirecek kadar güçlü fakat onu dağıtmayacak kadar zayıf rüzgar;
- ya da silindirleri bir tepeden aşağı hareket ettiren yer çekimi.
İngiltere Meteoroloji Kurumu’nda meteoroloji okutmanı olan Frank Barrow; kardan çöreklerin, yüzey tabakası erime noktasına çok yakın olan kalın bir kar tabakası şeklinde yola koyulduğunu söylüyor.
Bu durum ise havanın, yüzey tabakasının ıslak ve gevşek olacağı kadar açık ve güneşli olması fakat tabakayı eritecek kadar da sıcak olmaması gerektiği anlamına geliyor.
“Üstteki buz katmanı biraz yapışkan hale geliyor ve sonrasında epey kuvvetli bir rüzgar gerekiyor” diyor Barrow.
“Rüzgar üst katmanı ayırarak, alt kısımdaki daha soğuk ve daha toz gibi olan karı ortaya çıkarabiliyor ve bir rulo oluşturuyor.”
Rüzgarın kuvvetine, kar yüzeyinin pürüzsüzlüğüne ve ne kadar uzağa yuvarlanabildiğine bağlı olarak bir kardan çörek, tenis topundan yarım metre uzunluğa kadar değişen büyüklüklere ulaşabilir.
Fiona McDonald/ScienceAlert. Ç: O.
