Dünya Sağlık Örgütü önderliğinde çalışan bir grup bilim insanı, bugün koronavirüsün “çok büyük ihtimalle” hayvanlarda ortaya çıktığını ve sonrasında insanlara yayıldığını söyledi. Araştırma takımı, hastalığın Çin’in Vuhan şehrindeki bir laboratuvardan sızdığını söyleyen teoriyi gerçekçi bulmuyor.
Son dört haftadır hastalığın ilk belirlendiği yer olan Vuhan’da çalışan bilim insanları, COVID-19 salgınının kökenlerine yönelik ipuçları arıyordu. Uzun süredir beklenen soruşturma, Çin ile DSÖ arasında yapılan hazırlık görüşmelerinden aylar sonra başladı. Yaşanan bu gecikme, bulguların güvenilirliği konusunda soru işaretleri ortaya çıkarıyor.
Çin’e giden müfettişler hastanelerin, laboratuvarların ve pazarların yanısıra Huanan Deniz Ürünleri Pazarı, Vuhan Virüsbilim Enstitüsü ve Vuhan Hastalık Kontrol Merkezi laboratuvarını da ziyaret etti.
Gizlilik içinde yürütülen bu ziyarette araştırmacıların, ilk hastaların yanı sıra salgına ilk müdahale eden görevlilerle de konuşması da bekleniyordu. Araştırma takımı, yerel bölgeleri ziyaret etmeye başlamadan önce iki haftalığına karantinaya girmişti.
Muhabirlere konuşan DSÖ’nün gıda güvenliği ile hayvan hastalıkları uzmanı ve soruşturma takımının lideri Dr. Peter Ben Embarek, COVID’in “en muhtemel” geçiş güzergâhının, aracı bir hayvan türünden insanlara atlamak olduğunu söylüyor. Embarek, bu hipotez için “daha fazla çalışma ile daha özel (ve) hedefli araştırma yapılması gerekeceğini” belirtiyor.
Soruşturmanın ilk bulguları, Aralık 2019 tarihinden önce Vuhan veya başka bir yerde büyük miktarda COVID vakası yaşanmadığı yönünde. Fakat Embarek’in söylediğine göre araştırmacılar, aynı ay Huanan Deniz Ürünleri Pazarı’nın dışında geniş bir COVID sirkülasyonu gerçekleştiğine yönelik kanıtlara ulaşmış.
Koronavirüste aracı hayvan konağı belirlemenin henüz mümkün olmadığını belirten Embarek, yaklaşık bir ay süren toplantılardan sonra elde edilen bulguları ve yapılan bölge ziyaretlerini “henüz tamamlanmamış” olarak niteliyor.
“Aralık 2019’un ilk günlerinde neler olduğunu anlamak bağlamında, öncesinde elimizde bulunan tabloyu çarpıcı biçimde değiştirdik mi? Sanmıyorum” diyor Embarek.
“Öğrendiğimiz bilgiler arttı mı? Bu hikayeye çeşitli detaylar ilave ettik mi? Kesinlikle” diyor.
DSÖ, COVID salgınının kökenlerine ilişkin kesin bir karara yönelik beklentileri yönetmeyi hedefliyor. Görevi daha geniş bir bağlama yerleştirmek gerekirse; SARS’ın kökenlerini bulmak on yıldan uzun sürerken, (ilk defa 1970’li yıllarda belirlenen) Ebola’nın kökenleri ise halen bilinmiyor.
İlk olarak 2019 yılının sonlarında Vuhan’da tespit edilen bilinen ilk koronavirüs vakalarına yönelik bu bilginin, salgının nasıl başladığının belirlenmesine ve gelecekteki salgınların önlenmesine yardımcı olabilmesi umuluyor.
Soruşturmayı yürüten DSÖ yetkilileri, virüsün Vuhan’daki bir laboratuvardan çıktığına yönelik kuramı ise gerçekçi bulmuyor.
“O laboratuvar kazası hipotezinin, virüsün insan popülasyonuna girişini açıklaması son derece ihtimal dışı” diyor Embarek. “Bu yüzden, gelecekteki çalışmalara yönelik önereceğimiz hipotezler arasında yer almıyor.”
Sam Meredith/CNBC. Ç: O.
