Biyomühendislik alanındaki gelişmeler bilim insanlarını soluksuz bırakmış durumda. Neredeyse dünyadaki bütün büyoteknoloji laboratuvarı tarafından kullanılan CRISPR ise bu aralar bütün başlıkları meşgul ediyor. Ancak bütün bu şatafatın ardında genetik mühendisliğini daha kolay, güvenilir ve onotom yapmaya yarayan sağlam bir yazılım, servis ve makine akışı var. Bu alandaki son gelişme ise University of Pennsylvania’da görev yapan bir biyolog, tasarımcı ve mühendisin ortak ürünü olarak karşımıza çıkıyor. Bu insanlar masaüstü boyutlarda, genetik mühendisliği otonom bir hâle getiren bir cihaz geliştirmiş durumdalar.
UPenn’de biyoloji laboratuvarı koordinatörü ve Biorealize Microbial Design Studio’nun mucitlerinden biri olan Karen Hogan, “Oynat tuşuna basıp, ürünün size ulaşmasını bekleyebilirsiniz” diyerek ürünü tanıtıyor.
Ürün bir DJ dönertablasına benziyor. Ancak müzik yerine genetiği değiştirilmiş mikroplar taşıyan şırıngalardan oluşan bir tekerleği döndürüyor. Makine bir montaj hattı gibi çalışıyor. İlk önce mikroplara 200 volttan fazla elektrik verilerek, genetik mühendislik faaliyeti esnasında daha uyumlu olmaları sağlanıyor. Daha sonra ise şırıngalar içerisinde mikroplar üretiliyor. Son adım olarak ise mikropların ortaya çıkardığı proteinler sulu karışımdan çıkarılıyor.
Son adım olan protein çıkarımı yıllardır hayali kurulan bir projenin gerçekleştirilmesini sağlıyor. Geçtiğimiz yıllar boyunca sentetik biyoloji öncüsü Drew Andy, kimyasal maddeler açığa çıkaran mikropların ihtiva edildiği bir makineden söz ediyordu. Microbial Design Studio ise bu hayali bir adım daha öteye taşıyarak insanların kartuşlara mikropları yerleştirip işlemin sonucunda istedikleri kimyasal maddeyi elde etmeleri sağlamış durumdalar.
Studio’nun evlere girmeden önce laboratuvarlarda kullanılması bekleniyor. Studio’nun büyüklüğü ise bir masaüstüne yerleştirilebilmesine imkan sağlayacak kadar küçük ve alet aynı anda farklı kimyasal tarifler ve DNA tasarımlarıyla sekiz farklı deneyi gerçekleştirebiliyor. Mucitlerden biri olan ve UPenn’de tasarım profesörü olan Orkan Telhan, cihazın tuğlalar gibi dizilerek büyük hacimdeki deneylerin aynı anda yapılabileceğini ifade ediyor.
“Otomasyon zaman açısından oldukça avantaj sağlayan bir süreç. Bu sayede sıvıları bir kaptan bir başkasına aktarmakla uğraşmak yerine tasarımınıza odaklanabilirsiniz.” diyor Telhan. Ayrıca bir oda boyunca dizilmiş olan makinelerin bilgisayar sunucuları gibi çalışarak yüksek hacimli veya uzun süreli deneylerin rahatlıkla gerçekleştirilebileceğini ifade ediyor.
Biorealize, iki yıl içinde değişik fiyata sahip makineleri satmaya başlayacaklarını düşünüyorlar. Okullar ve hobi amaçlı kullanacak olan kişiler makinenin temel versiyonuna birkaç bin dolara sahip olabilecekken, bilim insanlarının daha gelişmiş versiyonları dah yüksek fiyatlardan alması bekleniyor. Telhan alet hakkında, “Biyoloji için kullanabileceğiniz bir kişisel bilgisayar olarak düşünün.” diyor.
