San Diego – California Üniversitesi Scripps Okyanusbilim Enstitüsü’nde çalışan ve 14 yılı kapsayan hastane kayıtlarını inceleyen araştırmacılar, orman yangınlarının dumanında yer alan ince parçacıkların, araba egzozu gibi diğer kaynaklardan çıkan parçacık maddelere kıyasla birkaç kat daha zararlı olabileceğini belirlemişler. Daha önce yapılan laboratuvar deneylerinde böyle bir ayrım belirlense de, yeni çalışma bu durumu popülasyon seviyesinde doğruluyor.
ABD’nin Güney Kaliforniya bölgesine odaklanan bu yeni araştırma çalışması, çapları 2,5 mikrona kadar olan (insan saçının yaklaşık yirmide biri) ve havayla taşınan ufak parçacıkların tehlikesini ortaya çıkarıyor. PM2,5 adını taşıyan ve orman yangını dumanının ana bileşeni olan bu parçacıklar, insanların solunum yollarından geçip kan dolaşımına girebiliyor ve hayati organlara zarar verebiliyor.
Dün Nature Communications bülteninde yayımlanan araştırma, Scripps Okyanusbilim Enstitüsü ile San Diego – California Üniversitesi Herbert Wertheim Halk Sağlığı ve İnsan Ömrü Bilimleri Fakültesi’nde çalışan araştırmacılar tarafından yürütülmüş.
Araştırmacılar orman yangınıyla oluşan PM2,5’u diğer parçacık kirliliği kaynaklarından ayırmak için; orman yangını kaynaklı PM2,5’a maruz kalmayı, alevlerin rüzgar yönüne doğru olduğu güçlü Santa Ana rüzgarlarına maruz kalmak şeklinde tanımlamışlar. İkinci maruz kalma ölçümü ise ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nin Tehlike Haritalama Sistemi’nden alınan duman bulutu verilerini kapsıyormuş.
PM2,5’ta metreküp başına oluşan ve orman yangını dumanı dışındaki diğer kaynaklara atfedilen 10 mikrogramlık bir artışın, solunum rahatsızlığı sebebiyle hastaneye yapılan başvuruları yüzde 1 artırdığı tahmin edilmiş. Bu aynı artış miktarı orman yangını dumanına atfedildiğinde, solunum kaynaklı başvurularda yüzde 1,3 ila 10’luk bir artışa sebep oluyormuş.
Çalışmanın eş yazarı Rosana Aguilera’ya göre araştırma, belli bir boyuttaki tüm parçacıkların eşit derecede zararlı olduğunu varsaymanın doğru olmayabileceğini ve orman yangınlarının etkilerinin (uzakta bile olsa), insan sağlığı konusunda ivedi bir endişeyi simgelediğini gösteriyor.
Robert Monroe/San Diego – California Üniversitesi. Ç: O.
