Telefonunuzu Laboratuvara Dönüştüren Bilimsel Uygulamalar

Depremleri izleyin, sanal bir parçacık hızlandırıcı ile oynayın ve daha fazlasını yapın…

Telefonunuz çeşitli algılayıcılar ve küçültülmüş donanımlarla dolu. Bunları fotoğraf çekmek veya arkadaşlarınıza mesaj atmak için kullanmak yerine, bilim yolunda kullanın. Yazılımlar, bir telefonu taşınabilir bilim laboratuvarına dönüştürerek araştırma gözlemleri yapmanızı, depremleri takip etmenizi, kuşlar ile yıldızlar üzerinde çalışmanızı ve hatta sanal bir parçacık hızlandırıcı tasarlamanızı sağlayabilir. İşte, telefonunuzda bilimsel faaliyetler yapmanızı sağlayan, en beğendiğimiz uygulamalardan bazıları…

1. eBird

Bu uygulamaların pek çoğu, kullanıcıların yayımlanabilir araştırma ve koruma çalışmalarına katılmasını sağlıyor. Örneğin amatör kuş gözlemcileri eBird (T. eKuş) uygulamasını indirmeli. Cornell Üniversitesi Kuşbilim Laboratuvarı’nın idaresindeki bu uygulama, yaptığınız kuş gözlemlerini tanımlayıp kayıt altına almanın yanısıra, elde ettiğiniz bulguları diğer kişilerle paylaşmanızı da kolaylaştırıyor; dünya çapındaki kuş popülasyonlarının yerini belirleyen bilim insanları da dahil.

İlk önce, bu ücretsiz uygulamayı yükleyin. Ardından, uygulamanın kullanıcı dostu ve sezgisel arayüzünü kullanarak konumunuzu seçin ve bölgede tespit ettiğiniz kuşları işaretleyin. Uygulama, gözlem ve paylaşım yapmaya ilaveten anlayamadığınız türleri belirlemenize yardımcı oluyor, bölgenizdeki yaygın gözlemlere yönelik bilgi sağlıyor, sizi yakındaki önemli kuş noktalarına yönlendiriyor ve nadir bir gözlem fırsatı çıkabileceği zaman size haber veriyor. Eğer gözlem için daha uzak bölgelere gidiyorsanız, endişelenmeyin; eBird internet olmadan da çalışıyor.

eBird, Android ve iOS‘ta ücretsiz

2. Star Walk

Tepenizdeki şu parlak nokta bir yıldız mı, yoksa bir gezegen mi? Bunu telefonunuza sorun. Star Walk (T. Yıldız Gezintisi), cihazınızdaki algılayıcıları kullanarak nerede olduğunuzu ve kameranızın hangi göksel cisimlere baktığını anlıyor. Ardından, bakmakta olduğunuz yıldız ile gezegenler hakkında biraz bilgi veriyor.

Uygulama, o an yıldızlara bakmıyor olsanız bile gökyüzü hakkında bilgi sunuyor; hatta uzaydaki Uluslararası Uzay İstasyonu’nu bile takip edebiliyor. Gün batımı saatlerinden Mars’ın jeolojik bileşimine kadar keşfedecek bir sürü bilimsel içerik bulacaksınız. Uygulama ücretsiz; tabi reklamlara katlanırsanız. Reklamsız sürümü için 3 dolar sökülmeniz gerekecek.

Star Walk‘ın reklamlı sürümü Android ve iOS‘ta ücretsiz iken, reklamsız sürümü ise Android ve iOS‘ta 3 dolar

3. NASA Globe Observer

NASA Globe Observer (T. Küre Gözlemcisi), sizin bulgularınız yardımıyla resmî bilimsel araştırmalara bilgi sağlayan bir diğer uyguluma. Şu an uygulamayı kullanarak üç alanda veri toplayabiliyorsunuz: Bulut örtüsü, arazi örtüsü ve sivrisineklerin doğal yaşam alanları hakkında. Her vakada fotoğraf çekip koşulları gözlemliyor, ardından bu bilgiyi NASA’ya gönderiyorsunuz.

Örneğin, bulutlar konusunda yardımcı olmak istediğinizi varsayalım. Uygulama ile gökyüzünün fotoğraflarını çekebilir, gördüğünüz bulut tiplerini belirleyebilir ve telefonunuzun GPS algılayıcılarını kullanarak konumunuzu kayıt altına alabilirsiniz. NASA daha sonra kaydettiğiniz şeyleri uydu görüntüleriyle karşılaştırabilir. Bilim insanları bu sayede, hava durumu koşulları ve sistemlerine yönelik daha güzel bir tablo oluşturabiliyor ki bunlar, gelecekteki araştırmalar için paha biçilemez nitelikte.

NASA Globe Observer, Android ve iOS‘ta ücretsiz

4. MyShake

Berkeley – California Üniversitesi Sismoloji Laboratuvarı’nda çalışan araştırmacılar akıllı telefonları kullanarak, sismik faaliyetlerin küresel bir fotoğrafını oluşturmak istiyorlar. Bu amaçla da MyShake (T. Sallantım) uygulamasını geliştirmişler. Uygulama, telefonunuzun algılayıcılarını kullanarak veri topluyor fakat bunu arka planda yaptığı için cihazınızın olağan faaliyetini etkilemiyor. Araştırmacılar daha sonra bu bilgiyi kullanarak, deprem faaliyeti modellerini iyileştirebiliyor ve tahmin sistemlerini geliştirebiliyorlar.

Kullanım kolaylığı sunan uygulama, arka planda sessiz şekilde çalışıyor, sismik faaliyeti kaydediyor ve (yaptığınız koşudan gelen sarsıntıların aksine) gerçek deprem sarsıntılarını saptıyor. Fakat uygulamayı salt veri toplamaktan daha fazlası için kullanabilirsiniz. MyShake ayrıca, yakındaki veya dünyanın herhangi bir yerindeki son sismik hareketleri görmenizi de sağlıyor ve bir deprem esnasında ne yapılması gerektiğine yönelik tavsiyeler sunuyor. Fakat nihayetinde, uygulamanın temel hedefi araştırma; hem de gelecekte hayatlar kurtarabilecek türden.

MyShake Android‘de ücretsiz

5. The Elements

Büyüleyici elementlerle dolu olan periyodik tablo, nedense iki boyutlu kalmış. iOS cihazlar için etkileşimli dijital bir kaynak olan The Elements (T. Elementler) uygulamasıyla, onu detaylı hale getirebilirsiniz. (İfşaat: Uygulamayı, Popular Science dergisine katkıda bulunan Theodore Gray yaptı.) Her bir elementin fiziksel halini gösteren uygulama, element hakkında bilgi de sunuyor.

Her elementte, cismi yakınlaştırabiliyor ve üç boyutlu halde döndürebiliyorsunuz. Görüntünün beraberinde, element hakkındaki hızlı bilgilerin yanısıra elementin özellikleri, nasıl keşfedildiği, uygulama alanları ve serbest piyasada o anki fiyatı gibi daha geri plan detayları da geliyor. Uygulama, kullanıcılarını periyodik tablonun bütünü hakkında bilgilendiriyor. Fiyatı listedeki pek çok uygulamadan daha yüksek olsa da, eğitim yönünden harika bir uygulama; tekrar tekrar açıp bakacaksınız.

The Elements iOS‘ta 9 dolar

6. AcceleratAR

Evinizdeki boş odada hiç parçacık hızlandırıcı yapmak istediniz mi? Bu ilginç uygulama, artırılmış gerçekliğin büyülü dünyası yoluyla tam da bunu yapmanızı sağlıyor (sanal şekilde). Telefonunuzun kamerası, uygulama sayesinde basit bir parçacık hızlandırıcının dijital grafiğini fiziksel dünyanın üzerine yerleştiriyor. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’na pek benzemese de, hâlâ etkileyici.

Uygulamanın çalışması için, kağıt küp biçiminde bir takım fiziksel işaretler gerekiyor. Uygulamayı indirdiğinizde, AcceleratAR’ın internet sitesindeki talimatlara bakın. Gerekli şeyleri yaptığınızda, parçacık hızlandırıcılar ve elektromanyetik alanların fiziği hakkında daha fazlasını öğreneceksiniz; sehpanın etrafında dönen parçacıklar sanal olsa bile…

AcceleratAR Android‘de ücretsiz

7. Wolfram Alpha

Grafikli hesap makinenizi unutun. İnternet sitesi üzerinden de erişebileceğiniz Wolfram Alpha, süper güçlü bir arama ve hesaplama motoru. Uygulama yardımıyla fiziksel ve kimyasal formüllerinin grafiğini çizebilir, maddelerin özelliklerini listeleyebilir, Dünya’nın jeolojik katmanları hakkındaki bilgileri görüntüleyebilir, detaylı yıldız haritaları oluşturabilir ve çok daha fazlasını yapabilirsiniz.

Çeşitli metalik alaşımları karşılaştırmak veya bir sarkaç yayının hareketini çözümlemek ya da iki ülkenin enerji üretimini karşılaştırmak mı istiyorsunuz? Wolfram Alpha, cevabı saniyeler içinde karşınıza çıkarabilir. Bilimsel verinin de çok ötesine giden uygulama; karmaşık matematik denklemlerini çözüyor, ölçü birimleri arasında dönüşüm yapıyor ve hatta hava durumu verilerine ulaşmanıza yardımcı oluyor.

Wolfram Alpha, Android ve iOS‘ta 3 dolar

8. Science Journal

Google’ın Science Journal (T. Bilim Bülteni) uygulaması, çevrenizdeki koşullara yönelik veri kaydetmenizi sağlayan araçlar sunuyor. Örneğin telefonunuzdaki algılayıcılardan ışık, ses, basınç ve hareket okumaları alabiliyor. Bluetooth üzerinden harici algılayıcılara bağlanarak, bu cihazlar yoluyla veri de toplayabiliyor. Uygulamada, yaptığınız gözlemleri not ve fotoğraflar ile destekleyebiliyorsunuz.

Düzenli ve hoş tasarımlı arayüzey, verileri elle kayıt altına almayı veya uygulamaya otomatik olarak kaydettirmeyi kolaylaştırıyor. Önceden yaptığınız kayıtları yeniden ziyaret edebilir ve bu bilgiyi, hesap tablosu yazılımları gibi başka uygulamalara gönderebilirsiniz. Bu sayede telefonunuzdan, bilgisayarınızdan veya herhangi bir cihaz üzerindeki bir internet tarayıcısından çalışmaya devam edebilirsiniz.

Science Journal, Android ve iOS‘ta ücretsiz

Yazar: David Nield/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.