Dang hummasına karşı en çetin sınavını veren deneysel bir yaklaşım sayesinde bilim insanları, sivrisinek kaynaklı virüslerin yayılımını durdurmaya bir adım daha yaklaştı.
Rastgellenmiş çift körlü bir deneyde araştırmacılar, virüs ile savaşan Wolbachia bakterisi bulaştırılmış sivrisinikleri Endonezya’nın bir şehrinde serbest bırakmışlar. Bakteri taşıyan böceklerin bulunduğu bölgelerde yaşayan katılımcılar, kontrol grubundaki katılımcılara kıyasla sonraki 27 ay boyunca yüzde 77 oranında daha az deng humması geçirmişler.
Monash Üniversitesi’nde çalışan bulaşıcı hastalık araştırmacısı Cameron Simmons, “Bu sonuçlar, Wolbachia‘nın ne kadar heyecan verici bir buluş olabileceğini gösteriyor” diyor. “Dünya çapındaki insanların ihtiyacı olan şey tam da bu: Dang kontrolü için güvenli, dayanıklı ve etkili yeni bir ürün sınıfı.” Simmons ayrıca, deneye öncülük eden Dünya Sivrisinek Programı’nın Okyanusya Merkezi’nin de müdürü.
Dang virüsünün sebep olduu Dang humması (veya Dang ateşi), dişi Aedes aegypti sivrisinekleriyle yayılıyor. Dünya’nın tropik ve alt tropik bölgelerinde bulunan bu sivrisinekler, geçtiğimiz onlarca yılda enfeksiyonların artmasına ve her sene tahminen 100 ila 400 milyon enfeksiyon görülmesine sebep oldu. Dünya Sağlık Örgütü, dang hummasını dünyanın en önemli sivrisinek kaynaklı virüsü olarak görüyor (sıtmaya ise bir parazit sebep oluyor, virüs değil).
Dang humması, kendini sıklıkla grip benzeri belirtilerle belli ediyor fakat nadir durumlarda kanama, organ yetmezliği ve ölüm tehlikesiyle ilişkilendirilen şiddetli ateşi tetikleyebiliyor. Hastalık, her yıl 25.000’e kadar insanın ölümüne yol açıyor.
Günümüzde yaygın şekilde kabul edilen bir tedavi bulunmuyor. Aşı ise yalnızca dang virüsünün bulaştığı kişilere öneriliyor; çünkü aşılama, hastalığın hiç bulaşmadığı kişilerde şiddetli dang hummasını tetikleyebiliyor.
Fakat geçtiğimiz yıllarda yürütülen deneysel bir yaklaşım, hastalığın yayılımını yavaşlatmada umut vadediyor. Bu yaklaşım ise Wolbachia adı verilen bir bakterinin sivrisinek popülasyonlarına sunulmasını kapsıyor.
Fiona MacDonald/ScienceAlert. Ç: O.
