Astrofizikçilerden oluşan bir araştırma takımı, geçen ay yayımlanan bir çalışmada yıldızların oluşumunu gösteren şimdiye kadarki en gerçekçi, en yüksek çözünürlüklü 3 boyutlu sanal canlandırmayı ortaya çıkarmış. Metamatiğin yön verdiği sonuçlar, izleyenlere büyüleyici bir görsel şölen sunuyor: 3 boyutlu uzayda yer alan renkli bir gaz bulutunda gezinirken, parıldayan yıldızların doğuşunu izlemeyi sağlıyor.
Sol üstte görülen ‘Myr’ kısaltması milyon yıl anlamına gelirken, sol alttaki ‘pc’ ise yaklaşık 3,26 ışık yılına eşdeğer olan parsek birimini simgeliyor. STARFORGE (Gazlı Ortamlarda Yıldız Oluşumu) şeklinde adlandırılan bu hesaba dayalı yapıyla, yıldızların doğduğu bir gaz bulutunun tamamı ilk defa canlandırılıyor; üstelik, daha önce mümkün olanlardan 100 kat daha büyük ve capcanlı renklerle…
Yıldızların oluşumunu, evrimini ve dinamiklerini de eş zamanlı şekilde örneklendiren bu sanal canlandırma; jetlerin, ışınımın, rüzgarın ve yakındaki süpernova faaliyetlerinin yer aldığı yıldızsal geri besleme süreçlerini de hesaba katıyor. Yıldızsal geri besleme tipleri diğer canlandırmalara ayrı ayrı dahil edilirken, STARFORGE hepsini bir araya getiriyor ve bu çeşitli süreçlerin birbirleriyle etkileşime girerek yıldız oluşumunu nasıl etkilediğini canlandırıyor.
⠀
Araştırmacılar bu güzel sanal laboratuvar ile birlikte, varlığını uzun zamandır koruyan sorulara cevap aramayı hedefliyor. Bunlar arasında yıldızların neden yavaş ve verimsiz şekilde oluştuğu, bir yıldızın kütlesini neyin belirlediği ve yıldızların neden kümeler halinde oluşma eğilimi sergilediği gibi sorular yer alıyor.
⠀
Araştırmacılar STARFORGE ile daha şimdiden ilkel yıldız jetlerinin (yıldız oluşumuna eşlik eden yüksek hızlı gaz akımları) bir yıldızın kütlesini belirlemede hayati bir rol oynadığını keşfetmişler. Bir yıldızın tam kütlesini hesaplayan araştırmacılar, daha sonra yıldızın parlaklığı ve iç işleyişlerini de belirleyebiliyorlar. Bunun yanısıra, yıldızın ölümü konusunda da daha iyi tahminler yürütebiliyorlar.
Amanda Morris/Northwestern Üniversitesi. Ç: O.
