Çoğu sabit cisim, insan gözüne tamamen durağan gibi görünüyor. Fakat elimize bir kuantum merceği verselerdi ve cisimleri atom ölçeğinde görebilseydik, masanızda hareketsiz şekilde duran bir elma çok fazla hareket eden ve titreşen parçacıklarla dolu bir koleksiyon biçiminde görünürdü.
Bilim insanları, geride bıraktığımız onlarca yılda cisimleri süper şekilde soğutmayı ve bu sayede atomlarının neredeyse sabit (veya “temel hareket halinde”) kalmasını sağlayan yöntemler keşfetti. Fizikçiler bugüne kadar milyonlarca atomdan oluşan bulutlar gibi küçük cisimleri veya nanogram ölçeğindeki cisimleri bu gibi saf kuantum hallerine sokmaya çalışmıştı.
Şimdiyse MIT ve diğer kurumlarda çalışan bilim insanları, insan ölçeğindeki büyük bir cismi temel hareket haline yaklaştıracak kadar soğutmayı başarmış. Cisim, bir konuma yerleştirilme anlamında dolanıklanabilir değil. Fakat her biri yaklaşık 40 kilogram ağırlığındaki dört ayrı cismin birleşik hareketi niteliğinde. Araştırmacıların soğuttuğu “cisim”, tahminen 10 kilogramlık kütleye ve yaklaşık 1×10 üzeri 26 veya 1 oktilyon civarı atoma sahip.
Yeni çalışmada Lazer İnterferometre Kütle Çekim Dalga Gözlemevi’nin (LIGO) kütle hareketlerini son derece yüksek hassasiyetle tespit etme kabiliyetinden yararlanan araştırmacılar, kütlelerin toplam hareketini 77 nanokelvine kadar soğutmuş; yani cismin 10 nanokelvinlik tahmini temel durumunun civarına kadar.
Perşembe günü Science bülteninde yayımlanan sonuçlar, temel hareket durumu civarına kadar soğutulan en büyük cismi temsil ediyor. Bilim insanları artık kütleçekimin dev bir kuantum cismindeki etkisini gözlemleme fırsatı yakaladıklarını belirtiyor.
Jennifer Chu/Massachusetts Teknoloji Enstitüsü. Ç: O.
