Körfez akıntısının da içerisinde bulunduğu büyük Atlantik okyanus akımı, son yüzyılda istikrar kaybediyor olabilir. Nature Climate Change bülteninde yayımlanan yeni çalışmanın bulguları bu yönde. Atlantik Meridyen Alabora Dolaşımı (AMOC), tropik bölgelerden aldığı sıcak su kütlelerini okyanus yüzeyinde kuzeye doğru ve soğuk su kütlelerini ise okyanusun dibinden güneye doğru aktarıyor ki Avrupa’da görülen nispeten ılıman sıcaklıklar en çok bu akıntıyla ilgili. Dahası, dünya çapındaki hava durumu sistemlerini de etkiliyor. Dolayısıyla, bu okyanus akıntısı sisteminin olası çöküşü ciddi sonuçlar doğurabilir.
Potsdam İklim Etkileri Araştırmaları Enstitüsü, Berlin Özgür Üniversitesi ve Exeter Üniversitesi’nde çalışan baş yazar Niklas Boers, “Atlantik Meridyen Alabora Dolaşımı, gezegenimizin en önemli dolaşım sistemlerinden biri” diyor. “Bazı bilgisayar canlandırmalarından ve Dünya’nın taşıliklim vekil kayıtları şeklinde adlandırılan geçmişinden, AMOC’un (günümüzde eriştiği kuvvetli hale ilaveten) halihazırda alternatif ve daha zayıf bir çalışma hali sergileyebildiğini biliyoruz. Söz konusu çift denge durumu, bu iki dolaşım modu arasındaki ani geçişlerin prensipte mümkün olabileceğini gösteriyor.”
Okyanus Dolaşımı Önemli Ölçüde Yavaşladı ve İklim Değişikliğiyle Açıklanamıyor
Dinamik denge kaybı, nihayetinde çöküşe yol açabilir
Öncesinde AMOC’un, günümüzde son 1000 yıldan uzun zamandır en zayıf noktasında bulunduğu gösterilmiş. Fakat gözlenen bu zayıflamanın, orta dolaşım durumundaki bir değişime mi karşılık geldiği yoksa dinamik dengedeki gerçek bir kayıpla mı ilişkili olduğu şimdiye kadar tespit edilememiş. “Aradaki farklılık çok önemli” diyor Niklas Boers, “çünkü dinamik denge kaybı, AMOC’un kritik eşiğine yaklaştığını gösterir. Bu eşiğin ötesinde, zayıf hale dönük önemli ve belki de pratikte geri döndürülemez bir geçiş meydana gelebilir.”
Kaynak: Potsdam İklim Etkileri Araştırma Enstitüsü. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
