Tuhaf şarkı ilk defa 1989 yılında, ABD donanmasının Puget Boğazı zeminine yerleştirdiği gizli algılayıcılar ile duyulmuş. Hidrofon adı verilen bu cihazlar esasında Sovyet denizaltılarının gürültüsünü yakalama amacı taşısa da, cihazların bir kısmının gizliliği kaldırılınca araştırmacılar bunları hiç de sessiz bir yer olmayan okyanusun gürültüsünü dinlemek için kullanmaya başlamışlar. 7 Aralık 1992 günü bir teknisyen, balina şarkısına benzeyen bir gürültü olduğunu belirlemiş. Fakat bu ses, ilginç bir şekilde 52 hertz frekansında geliyormuş. Leslia Jamisan, Atavist dergisinde kaleme aldığı “52 Mavi” yazısında şöyle aktarıyor:
Bir mavi balina için (ki görünüşe göre bu da onlardan biri) 52 hertzlik bir frekans, alışılmışın dışında bir seviye. Mavi balinalar genelde 15-20 aralığında olur; insan kulağının duyabileceği sınırda, neredeyse algılanamaz bir gürültüdür bu. Fakat araştırmacıların önünde, Pasifik sularından çok tiz bir şarkıyla geçen bir canlının ses imzası duruyor.
Bu ilginç ses perdesi araştırmacıların, medyanın ve halkın dikkatini çekmiş. Hepsi, 52 hertz balinası veya 52 mavi ismi verilen bu balinanın hikayesini merak etmiş. ABD Ulusal Deniz Memelileri Laboratuvarında çalışan ve balinanın sesini dinleyen araştırmacı Kate Stafford, New York Times gazetesinden Andrew Revkin’e şöyle aktarıyor: “Bu bireyin o zorlu ortamda en az 12 yıldır yaşayabilmiş olması, hiçbir sorun olmadığını gösteriyor”. Fakat bulgunun üzücü bir yanı olduğunu da kabul ediyor Stafford. “Balina ‘Ben buradayım’ diyor ancak çağrısına kimse yanıt vermiyor.”
İşte, 52’nin daha iyi duyulabilmesi için hızlandırılan sesi:
Birçoklarına göre bu balina, dünyanın en yalnız balinası. Hatta Yalnız Balina’nın bulunması için para toplanmaya bile başlanmış. (Bir sürü ses kaydı olsa da, hayvanı henüz kimse bulmuş değil. Ses okyanusta çok uzun mesafeler kat ediyor.)
Ses kayıtlarına 12 yıldan uzun süre harcayan ve Woods Hole Okyanus Bilimi Enstitüsünde deniz memelisi araştırmacısı olarak çalışan Bill Watkins, balinanın kesinlikle eşsiz olduğuna kanaat getirmiş. Fakat bazı araştırmacılar, balinanın yalnız olduğuna yönelik anlatıyı sorguluyor.
Chris Baranuik, BBC Nature sitesinde şöyle yazıyor:
“Karşıt görüşlülerden biri de Ithaca – Cornell Üniversitesinde çalışan Christopher Willes Clark. 1993 yılında 52Hz balinasını kayıt altına alan Clark, hayvanın göründüğü kadar anormal olmadığını söylüyor. Şimdiye dek bireye özgü pek çok tipte balina çağrısı tespit edilmiş ve yapılan bazı çalışmalarda, belli bölgelerde yaşayan balina gruplarının lehçeleri olduğu öne sürülmüş. Bunu düşündüğünüz zaman, 52Hz balinasının “o kadar da benzersiz olmadığını” söylüyor.
Dahası Clark ve diğer araştırmacılar, bazı kişilerin 52Hz balinasının duyulamadığı veya daha düşük frekansta çağrı yapan “normal” mavi balinalarca anlaşılamadığı görüşüne karşı çıkıyor. “Hayvanın şarkısı, tipik bir mavi balinanın şarkısıyla birçok ortak özellik taşıyor” diyor. “Mavi balinalar, oluklu balinalar ve kambur balinalar; tüm bu balinalar onu duyuyor, sağır değiller. Sadece kendisi biraz tuhaf.”
Birçokları balinanın erkek olduğunu düşünse de, balinanın cinsiyeti ve hatta türü henüz bilinmiyor. Gizemli balina, iki farklı türün melezi de olabilir. Fakat sergilediği davranış kalıpları, kendisinin bir mavi balina olduğunu gösteriyor gibi. “Mavi balinalar ile tamamen aynı mevsimselliği sergiliyor” diyor Kate Stafford BBC’ye. “Bill ve meslektaşlarının bulduğu göç kalıplarına bakarsanız, aynı şey olduğunu görürsünüz. Dolayısıyla, bu hayvanın en azından bir kısmının mavi balina olduğundan çok eminim.”
Üstelik şarkıyı birden fazla balina bile söylüyor olabilir. Baranuik, 2010 yılında ABD’nin Kaliforniya açıklarında yer alan bir algılayıcının, Wilkins’in keşfettiği kalıbı takip ediyor gibi görünen çağrılar kaydettiğini fakat çağrıların birbirinden çok ayrı algılayıcılarda görüldüğünü aktarıyor. Scripps Okyanus Bilimi Enstitüsünde çalışan John Hildebrand’e göre bu durum, birden fazla hayvanın şarkı söylüyor olabileceği anlamına geliyor.
52 hertz şarkısını kimin söylediği; söyleyenin yalnız bir birey mi olduğu yoksa bir grup melez mi olduğu ancak yoğun şekilde yapılacak araştırmalarla ortaya çıkabilir. Bu esnada, geri kalanlarımız da bekleyip dinlemeye devam edecek.
Yazar: Marissa Fessenden/Smithsonian Dergisi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
