Michigan Üniversitesinde çalışan evrimsel biyolog Elizabeth Tibbetts ve meslektaşları, 20 yıldan uzun süredir yürüttükleri bir dizi deneyde kağıt eşek arılarının ufak beyinlerine rağmen öğrenme, hatırlama ve diğer arılar hakkında sosyal ayrımlar yapma konusunda etkileyici bir kapasite sergilediğini göstermişler.
Araştırmacılar kağıt eşek arılarının, bireyleri yüz çizgilerindeki farklılıklarla tanıdıklarını ve aşina olmadıkları çizgilere karşı daha saldırgan davrandıklarını göstermiş.
Kağıt eşek arılarının şaşırtıcı derecede uzun hafızalarının bulunduğu ve eylemlerini diğer eşek arılarıyla önceden gerçekleştirdikleri sosyal etkileşimlere dair hatırladıkları şeylere dayandırdıkları belirlenmiş. Bilim insanları ayrıca omurgalı olmayan bir hayvanda; mütevazı kağıt eşek arısında geçişken çıkarımın da (mantıksal muhakemeyi andıran bir davranış) ilk kanıtını sunmuşlar.
Tibbetts ve öğrencileri, şimdi de kağıt eşek arılarının zihinlerinde soyut kavramlar türetebildiğini gösteren ilk bulguları sunuyorlar. Hatta eşek arıları, görsel eğitim yoluyla öğrendikleri şeyleri farklı bir duyusal modaliteye; koku duyusuna da aktarabiliyor.
Çalışmada kullanılan laboratuvar görevlerinde, kağıt eşek arılarının (Polistes fuscatus) en temel soyut kavramlardan birini; aynılık ve farklılık kavramını öğrenip öğrenmedikleri ve uygulayıp uygulamadıkları test edilmiş.
Eşek arıları, ya aynı ya da farklı olan bir çift görsel veya kokusal uyaran (iki renkli kağıt parçası, eşek arılarının yüzlerine ait iki fotoğraf veya iki kimyasal koku) arasında ayrım yapmak üzere eğitilmiş. Uyaran çiftlerinden biri hafif fakat nahoş bir elektrik şokuyla ilişkilendirilirken, diğerleri ilişkilendirilmemiş.
Bu sokan böcekler daha sonra yeni uyaran çiftlerine (ya aynı ya da farklı) maruz bırakılarak, böceklerin (güvenlikle ilişkilendirilen) “doğru” çifti seçme yoluyla elektrik şokundan kaçınma kabiliyeti test edilmiş.
Önceden eğitilen eşek arıları, araştırmacılara göre çoğu zaman (%80) doğru seçimi yapmış. Araştırma takımının bulguları, dün Proceedings of the Royal Society B bülteninde çevrim içi yayımlandı.
Kaynak: Michigan Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
