Trafik ışıkları en sevilmeyen şeylerden biri: Yolculuğunuzu kesintiye uğratmanın yanında, duran tüm o arabalar da etrafı kirletiyor. Bir makaleye göre şehir kavşakları, açık yollara kıyasla 29 kat daha kirli olabilir. Bu çevre kirliliğinin yarısı ise durduktan sonra hızlanan arabalardan geliyor. Pek çok şirket, kavşakları “daha akıllı” hale getirebilecek veya sürücülerin trafik sıkışıklığından kaçınmasına yardımcı olabilecek teknolojiler geliştiriyor. Ancak Google, işleri düzeltmek için yapay zekanın gücünü kullanan bir sistemden yardım almayı planlıyor.
Google Research firması, Green Light (T. yeşil ışık) adlı bir projeyle Google Haritalar verileri ile yapay zekayı kullanarak, şehir plancılarına trafik ışıklarının bulunduğu kavşaklarda trafik akışının nasıl en iyi hale getirilip sera gazlarının azaltılabileceğine yönelik öneriler sunmak istiyor.
Green Light Projesi, Google Haritalar’ın sürüş eğilimleri verisine dayanıyor. Google bunun, “Küresel yol şebekelerini en güçlü biçimde anlamayı sağlayan araçlardan biri” olduğunu öne sürüyor. Görünüşe göre şirketin yıllardır dünya çapındaki şehirlerin haritasını çıkarırken topladığı bilgiler, trafik ışığıyla kontrol edilen belli kavşaklarla ilgili veri çıkarmasını sağlamış. Bunlar arasında “Devir uzunluğu, geçiş süresi, yeşil bölüm (ör. geçiş hakkı ve sırası), eşgüdüm ve sensör işletimi (harekete geçme)” gibi veriler bulunuyor.
Google buradan, belli bir şehrin kavşaklarında trafiğin nasıl aktığıyla ilgili sanal bir model oluşturabiliyor. Bu durum kaç arabanın durup kalkmak zorunda olduğu, her ışıktaki ortalama bekleme süresi, civardaki kavşakların ne kadar eşgüdümlü olduğu ve işlerin gün boyu nasıl değiştiği gibi normal trafik örüntülerini anlamasını sağlıyor. Ayrıca model Google’ın, yapay zekayı kullanarak belli kavşaklardaki trafik ışıklarının zamanlamasına yapılacak ve trafik akışını iyileştirebilecek olası ayarlamaları belirlemesini de sağlıyor.
Üstelik bu sayılanlar kuramsal bir araştırma projesinden ibaret de değil. Google’a göre Green Light, şu an dünya çapındaki 12 şehirde 70 kavşakta faaliyet gösteriyor. Şehir plancılarına, Green Light’ın önerilerini görüp bunları kabul ya da ret edebilecekleri bir gösterge paneli sağlanıyor. (Yine de plancıların, mevcut trafik kontrol sistemlerinde yapacakları her değişikliği uygulamaya koymaları gerekiyor ve Google bunun “beş dakika kadar kısa” sürdüğünü söylüyor.)
Bu değişiklikler uygulamaya konduğunda, Green Light yeni verileri analiz ederek bunların trafik akışında istenen etkiyi oluşturup oluşturmadığına bakıyor. Bütün veriler şehir plancısının gösterge panelinde sergileniyor ve bu sayede değişikliklerin faydalı olup olmadığı görülebiliyor.
Green Light’ın en güzel yanlarından biri de, belediyelerden fazla çaba veya masraf istememesi. Şehir plancıları trafik örüntülerini her zaman en iyi hale getirmeye çalışsa da, trafik akış modelleri geliştirmek için genelde elle yapılan araştırmalar veya kamera ya da araç sensörleri gibi bu iş için özel olarak tahsis edilmiş donanımlar gerekiyor. Green Light ile birlikte, şehir plancılarının herhangi bir şey kurmasına gerek kalmayacak; Google, verileri Haritalar uygulamasının kullanıcılarından toplayacak.
Google resmi rakamlar yayımlamamış olsa da, testlerin yürütüldüğü 12 şehirde ilk sonuçların, aylık 30 milyon araba seyahatinde “durmalarda yüzde 30’a ve sera gazı yayılımlarında yüzde 10’a kadar düşüş potansiyeli gösterdiğini” aktarıyor.
Şehir plancıları da durumdan memnun görünüyor; en azından Google’ın duyurusu bu şekilde. İngiltere’deki Greater Manchester Ulaşım Müdürlüğünde çalışan David Atkin’in, “Green Light daha önce görmediğimiz fırsatları belirledi ve mühendisleri, sinyal sürelerini değiştirmenin potansiyel faydalar getireceği yerlere yönlendirdi” dediği belirtiliyor.
Benzer şekilde, Hindistan’ın Kolkata şehrinin Komiser Yardımcısı Rupeş Kumar, “Green Light Kolkata Trafik Polisi’nin gerekli bir parçası haline dönüştü” diyor. “Daha güvenli, daha verimli ve düzenli trafik akışına katkıda bulunan kıymetli amaçlara hizmet ediyor ve yoğun kavşaklardaki trafik tıkanıklığını azaltmamızda yardımcı oluyor.”
Green Light şu an hâlâ test aşamasında. Eğer Amerika’nın Seattle, Brezilya’nın Rio de Janeiro, İngiltere’nin Manchester, Almanya’nın Hamburg, Macaristan’ın Budapeşte, İsrail’in Hayfa, Birleşik Arap Emirlikleri’nin Abu Dabi, Hindistan’ın Bangalore, Hiderabad ve Kolkata ile Endonezya’nın Bali ve Jakarta şehrindeyseniz, Green Light’ın en iyi duruma getirdiği bir kavşaktan geçmiş olma ihtimaliniz var.
Fakat bir belediye üyesi, trafik mühendisi ya da şehir plancısıysanız ve büyükşehrinizi Green Light’a kaydettirmek istiyorsanız, bekleme listesine katılabilirsiniz: Şu Google Form‘unu doldurun yeter.
Yazar: Harry Guinness/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
