Varış yerinize nasıl gideceğinizi bilmeden asla bir yolculuğa çıkmasınız. Ama global havayolu endüstrisi tam olarak da bunu yaptı.
Geçenlerde, 190 ülke, uluslararası uçuşların yarattığı karbon kirliliğini azaltmak için anlaştı. Dünya liderleri anlaşmayı kutlarken, düşük karbonlu hava yolcuğuna giden yol büyük ölçüde belirsiz olarak kaldı. Eğer hava yolları anlaşmanın hedeflerini yerine getirecekse, operasyonlarını düzene koymaları, daha verimli uçaklar yapmaları ve temiz yanan yakıtlar geliştirmeleri gerekecek.
Burada, hava yolculuğunda yeniliklere ve hava yollarının küresel ısınma emisyonlarını kontrol etmede kullanılabileceği araçların geliştirilmesine yol açacak olan bu önemli anlaşmayı inceleyeceğiz.
Uçaklar çevreyi çok kirletiyor. Bu anlaşma, kirliliği kontrol altında tutulmada yardımcı olacak.
Hava yolculuğu, küresel karbon kirliliğinin küçük bir oranından sorumlu –sadece yüzde 2– ancak bu oran her gün artıyor. Hava yolculuğu için talebin gelecek 20 yıl içerisinde iki katına çıkacağının tahmin edilmesi, ticari uçuşlardan kaynaklanan emisyonun daha da artacağı tehlikesini işaret ediyor.
İklim değişikliğindeki oldukça büyük rolüne rağmen, uluslararası hava yolculuğu, Paris İklim Anlaşmanın dışında tutuldu. Neden? Basitçe söylemek gerekirse, uçakların yarattığı kirliliği hesaplamak zordur. Emisyon, kalkış noktasındaki ülkenin mi yoksa varış noktasındaki ülkenin mi bilançosuna aittir? Ya yolcuların uyruğu? Hava yolları?
Bu soruları Paris’te gündeme getirmektense, ülkeler, konuyu BM’nin uluslararası hava yolculuğunu yöneten ajansı Uluslararası Sivil Havacılık Örgütüne (ICAO) bıraktı. Müzakere yıllarının ardından, ICAO üyeleri, emisyonları 2020’deki seviyesinde kapatmak üzere anlaştı. Direktif şu anlama geliyor: Gökyüzünde daha fazla uçak olsa bile, hava yolları, toplu olarak asla 2020’de yaptığından daha fazla kirletmeyecek.
En azından fikir bu. Ülkelerin bu hedefe nasıl ulaşacakları ise biraz belirsiz kalıyor. Hava yolculuğunun yarattığı kirliliği azaltmanın dört olası yolu var. Her birini gözden geçireceğiz:
- Karbon Dengelemesi
Karbon kirliliğini azaltmanın bir yolu, başkasına kirletmeyi sizin adınıza durdurması için ödeme yapmak. Bu, hava yolları için çekici bir yol. Bugünlerde, ölçekte üretilebilen geleneksel uçaklara, hiçbir pratik sıfır karbon alternatifi yok –Göklerin Tesla 3 modelinden hiçbiri. Ama az bir maliyetle, hava yolları, ticari uçuşun oluşturduğu emisyonları dengelemek için karbon kirliliğini yerde azaltabilir. Bu, karbon dengelemesi olarak adlandırılır.
Varsayalım ki, Amerika Birleşik Devletleri’nden Jamaika’ya uçuyorsunuz. Kingstown’daki oteliniz doğal gaz ile çalışıyor ve otel müdürü güneş panelleri seti kurmak istiyor. Uçak bileti maliyetinizin bir parçası bu projeyi finanse etmeye gidecek. Otel, yeni güneş panelleri sayesinde, daha az kirletir, bu da uçuşunuzdan kaynaklanan emisyonları dengeler.
Zor kısım muhasebe. Otel, hava yolunun yardımı olmadan güneş panellerini karşılayabilir miydi? Panellerini yine de kurmuş olur muydu?
“Emisyonları, projenin yokluğunda gerçekleşecek olan seviyenin altına düşürmek, dengeleme olarak nitelendirilir”, diyor Çevre Savunma Fonu’nda (EDF) Uluslararası Danışman olan Annie Petsonk, bir röportajda. “Ve bunu kanıtlamak zor olabilir.” Eğer iyi hesaplanırsa, dengeleme, kirliliği azaltmak için anlamlı bir yol sunabilir.
- Daha verimli uçaklar
Eğer son uçuşunuzda pencereden dışarı bakmışsanız, kanatların ucundaki köpek balığı yüzgeci şeklindeki çıkıntıları fark etmiş olabilirsiniz. Bunlar, “kanatçıklar” ya da havalı deyişle, “sharklets” olarak adlandırılır. Çekme direncini azaltarak, uçakların yakıt tasarrufu yapmasına yardımcı olur.
Kanatçıklar, uçakları daha verimli yapmanın sadece bir yoludur. Hava yollarının, yakıt tüketimini azaltmak için başka yollar bulmaları gerekir. Bu, daha hafif malzemeler, daha verimli motorlar veya kirişler tarafından tutulan süper ince kanatlar anlamına gelebilir. Hava yolları daha iyi uçaklar geliştirirken, bu teknolojiler başka alanlardaki kirliliği azaltmada bize yardımcı olabilir.
“Havacılık endüstrisi, diğer endüstrilere yayılan bir çeşit teknolojik yenilik bolluğu”, diyor Petsonk ve açıklıyor “Yüksek verimli, gaz yakıtlı enerji santrali, jet motorunun bir varyasyonudur.”
- Daha hızlı rotalar
Çoğu uçuşlar direkt bir rota izlemez. Uçaklar, tipik olarak, yerdeki radyo istasyonları tarafından yönlendirilir. Bunu, “noktaları birleştir” bulmacasının uçan versiyonu gibi düşünün. Bu sistem, navigasyon sistemlerinin daha ilkel olduğu 50 sene öncesi için anlamlıydı, ama bugün uçaklar bunun yerine uydu teknolojisini kullanabilir.
Bu geçiş zaten plan dahilinde. Hava yolları ve hava trafik kontrolörleri bu teknolojiyi uygularken, uçaklar, yakıt tüketimini ve karbon kirliliğini azaltan daha direkt rotalara uçabilecek.
Bu, operasyonları düzene koymanın sadece bir yolu. Hava yolları, potansiyel verimlilik kazançlarını ararken, türbülansı önlemenin ve pistte yaklaşmamanın yollarını da bulacak.
- Bioyakıtlar
Tamamen elektrikli ticari uçakları görmenin çok uzağındayız. Ama çokta uzak olmayan bir gelecekte, bioyakıtlarla çalışan uçakları dört gözle bekleyebiliriz. Bunlar, mısır, seker kamışı veya yosundan yapılan yakıtlardır. Yosunu ele alalım:
Yosun fotosentez yapar. Karbon dioksit, su ve güneş ışığı alır ve jet yakıtına dönüştürülebilen sabit yağ üretir. Yosun bazlı yakıtlar yandığında, karbon dioksit üretir. Bu yakıtlar etkili bir şekilde karbon nötr: bu, atmosfere herhangi bir ek karbon dioksit eklemedikleri anlamına gelir.
Bioyakıtlar mükemmel değil. Yosun yetiştiricileri, kömür yakıtlı santrallerden elektrik alarak veya gazla çalışan araba ve kamyon sürerek faaliyetlerini yürütürken karbon kirliliği oluşturabilirler. Faaliyetler daha temiz hale geldikçe, sonuçta bileşke yakıtlarda daha temiz olacak.
Bioyakıtlar hava yolculuğu için gerçek bir umut. Gelecek birkaç yıl içinde onlar hakkında daha fazla okumaya hazırlıklı olun. Boeing, birkaç Japon hava yolları ile işbirliği içinde, Tokyo’daki 2020 Olimpiyat Oyunlarına yosun yakıtlı uçuşlar sunacak.
Uluslararası hava yolculuğunun geleceği
“Tarihsel olarak, yakıt fiyatlarındaki ani bir yükseliş, üreticiler ve havayolu işletmecileri arasında yeniliğe yol açmıştır”, diye açıkladı, Petsonk. Fiyatlar düştüğünde, hava yolları verimliliğe yatırım yapmak için daha az sebep görmüştür. Yeniliğe yatırım, jet yakıtının fiyatı ile artmış ve azalmıştır.
ICAO anlaşması, hava yollarına verimli uçakların ve düşük karbonlu yakıtların araştırılmasına sevk eden açık sinyal gönderiyor. Çin, Singapur, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere önemli ticari hava yollarına sahip ülkeler anlaşmayı imzaladı. Üreticiler ve havayolu işletmecileri kazanç elde ettikçe, emisyon seviyesinin düzelmeye başladığını göreceğiz.
Bu durum uçak bilet fiyatlarını yükseltecek mi? Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği, anlaşmanın uçak biletleri fiyatına 2030’da yaklaşık 5 ile 7 dolar arasında ekleme yapacağını tahmin ediyor. Bu, nominal rakam –çoğu hava yollarındaki bagaj kontrol maliyetinin yaklaşık üçte biri. Bu, küresel karbon kirliliğindeki potansiyel büyük sonuç için küçük bir fiyat.
Hâlihazırda iklim değişikliğiyle artan kuraklık, aşırı ısınma ve aşırı yüklenmiş fırtınalar ile boğuşan insanlar için bu çok büyük kazançları temsil ediyor. Petsonk, ICAO görüşmelerindeki bir sahneyi hatırlattı:
“Matthew Kasırgasının vuracağı direkt hatta olan ülkelerin temsilcileri, toplantıdaki meslektaşlarına yalvarıyordu: ‘Onayla bu çözümü… Bu, bizim hayatta kalmamız. Bu, bizim geleceğimiz.’ Havacılığın, iklim bozulmasına sebep olan emisyonları düşürmede üzerine düşeni yapması gerekiyor.”
