Evde yapılan hızlı HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) testleri yeni değil. 2012’de piyasaya çıkan OraQuick, ağızdan alınan sürüntüden 20 dk içerisinde oldukça doğru sonuçlar verebiliyor. Ürün sağlık kurumlarına ulaşma imkanı olmayan ya da utanç duyan hastalarda HIV’in erken aşamalarda tespitine yardımcı olmak için tasarlandı.
Yeni tasarlanan USB bellek şeklindeki cihaz ise bundan çok daha iyisini yapabiliyor. Sadece bir damla kan ile, yarım saat içerisinde hastanın kanındaki HIV miktarını tespit edebiliyor. OraQuick bireylerde HIV enfeksiyonlarını belirlemeye, böylece tıbbi yardım alıp almamaları gerektiğini öğrenmelerine yardım ederken bu hafta Scientific Reports dergisinde tanıtılan USB bellek, HIV hastalarına tedavilerinin ne kadar başarılı olduğunu ya da HIV bulaş durumlarını gösterebilir.
Araştırmacılar 990 kan örneğini, cep telefonu ile aynı çipten güç alan ve asidite değişimini elektriksel sinyallere çevirerek ölçüm yapan USB bellekle test ettiklerinde virus yükünü %88.8 doğrulukla belirleyebildiler.
Peki bu niçin bu kadar önemli? Kandaki HIV miktarı arttıkça bağışıklık sistemi zayıflar. Fazla miktarda virus taşıyan bir hastanın kanı, vücudumuzu enfeksiyonlardan koruyan beyaz kan hücrelerinden daha az içerir. Kan dolaşımında HIV miktarı çok artarsa hasta AIDS olabilir. Kandaki virüs sayısını azaltan, hatta günümüzde sıfıra indiren, antiretrovirüs tedavilerle hasta sağlıklı bir şekilde normal hayatına devam edebilir.
Hastalar, virüsün kullandıkları ilaçla savaşmak üzere mutasyon geçirip geçirmediğini belirlemek için periyodik olarak kan testlerine ihtiyaç duyarlar. Sıfıra yakın virüs taşıyan kişiler, eğer eşleri geçiş riskini azaltmak için antiretroviral tedavi alıyorsa, eşleriyle korunmasız olarak ilişkiye girebilirler. Kan testleri, pek çok HIV pozitif insanın eşlerini HIV’den korumak çin antiretroviral tedavilere güvendiği düşünüldüğünde daha da önem kazanıyor. Bu durumda, hastalar kendilerinin ve eşlerinin sağlığını riske atmamak için viral yüklerini çok yakından takip etmeliler.
Çalışmanın başyazarı Graham Croke, Imperial Collage London, bu tür testlerin pahalı olduğunu, kompleks aletler gerektirdiğini ve sonuçların çıkmasının 2-3 gün sürebildiğini belirtiyor. HIV’in en sık görüldüğü yerlerden biri olan Afrika’nın ulaşılması güç alanlarında bu tür külfetli testlere ulaşmak imkansız. Bu cihaz sayesinde, neredeyse bir fotokopi makinası büyüklüğünde olan kompleks test cihazları bir USB bellek kadar küçüldü.
Cihazın doğruluğunun onaylanması için daha çok çalışmaya ihtiyaç var. Cihazı HIV’in çok görüldüğü yerlere ulaştırmak kolay bir iş olmasa da insanların HIV durumu kontrolünü, kan glukoz testleri kadar kolay hale getirmek çok ilgi çekici ve araştırmacıların bir gün HIV virüsünü ortadan kaldırabileceklerine dair umut veriyor.
Çeviren: Gülşah Bayraktar
