BU, SAVAŞ BÜROKRASİSİNE DAİR DÜZENLENMEDEN GEÇMEMİŞ BİR BAKIŞ
Tesis Saptanışını Gösteren Örnek Sunum
Hangi binanın kesin olarak hedef olduğunu çözmek, savaşa gitmeden ve ateş etmeden önce yapılacak olan önemli bir iştir.
Geçen hafta, 230 sayfalık askerî bir belge (PDF), tantana olmadan, kamuya açık alanda ortaya çıktı. 2016 yılının Mayıs ayında yazılan belge, ordunun yaptığı şeyin (hedefleri seçmek ve bu hedeflerin geçerli olduğundan ve savaş kanunları sınırları içinde bulunduğundan emin olmak) kalbine hükmeden kurallar, ölçütler ve tariflerden oluşan kapsamlı bir liste.
Pentagon, belgenin nasıl internete düşmekle sonuçlandığından tam olarak emin değil. 15 Kasım Pazartesi günü, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Amerikan Biliminsanları Federasyonu, halka yeni açılan belge üzerine kısa bir gönderi yayınladı. “Genel Kurmay Başkanlığı, Düşmanı Hedeflemede ‘Doğru Önlemi’ Israr Ediyor” başlıklı gönderi, talimat rehberinin ana fikrini vurguluyor: savaşta yanlış hedefe saldırı düzenlemek, Birleşik Devletler ile birlikte çalıştığı ülkeler için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu, düzenlemeden geçmemiş olan sayfalar boyunca çok detaylı şekilde tekrar edilen ve netleştirilen basit bir nokta ve sadece kuralları belirlemiyor, aynı zamanda Amerika’nın ordusunun savaşlarda mücadele ederken ve hangi nesneye veya kişiye ateş edeceğine karar verirken kullandığı dilin aynısını belirliyor.
Yurt dışında güç kullanım kurallarının hepsini kontrol etmiyor; Federation’dan Steven Aftergood’un yazdığı gibi: “rehber, Savunma Dairesi ve askerî hizmetlerle ilgili. Merkezî Haberalma Teşkilâtı tarafından gerçekleştirilen öldürücü operasyonları kontrol etmiyor.” En önemlisi, bu durum, CIA için uçan hedefli İHA saldırıları gibi bazı operasyonların, bu rehber tarafından kontrol edilmediği anlamına geliyor.
Rehber, hava kuvvetlerinden havaalanlarına, bir tesis ile bir üs arasındaki farka kadar neredeyse herşeyi kapsıyor. Bunlar, hedef olarak seçilen şeyi belgeleme kuralları ve bir Elektronik Hedef Dosyası’ndaki, veya belirli bir binanın, mesela tamamen siviller tarafından ziyaret edilen genel bir dükkanın yerine bir isyancı grubu tarafından kullanılan silah gizleme yerinin kanıtını göstermek için kullanılan belgedeki kaynaklardan düzgün şekilde bahsetme ilkeleri. Rehber, belirli soruları cevaplamak amacıyla hedefleri seçen komutanları bilgilendiriyor. Bu sorular, “Hedefin işlevi planlandığı gibi etkisiz hale getirilirse, geciktirilirse, bozulursa veya indirgenirse, hedef sistemi veya düşman gücü nasıl etkilenecek?” ve “Hedeflerin ve hedef sistemin işlevlerinin kaybı veya indirgenmesine karşı beklenen düşman tepkisi nedir?” gibi sorulardan oluşuyor. Bir hedefin, CIA, NSA, Savunma İstihbarat Dairesi (DIA) ve Ulusal Jeouzaysal-İstihbarat Dairesi (NGA) gibi kurumlar tarafından onaylanması için, uçtan uca güvenlik araştırmasından geçmesi gerekiyor.
Savaştaki Hedefleri Süzgeçten Geçirmenin Karmaşık Süreci
Burada ve rehberde açıklandığı üzere hedefleme, konu ile ilgili bilgiyi bulma ve bunun, gelecekte hedefe karşı gerçekleşecek askerî eylemi savunmak için yeterince yüksek bir ölçütü karşıladığından emin olma sürecidir.
Bir Elektronik Hedef Dosyası, güvenlik araştırması sürecinde, “güvenlik araştırmasından önce en az insan nüfuslu istenmeyen zarar göz önüne alınmadan ve istahbarat kazanç/kayıp bilançoları olmadan, eksik olarak düşünülmeli ve incelenmemelidir.” Pentagon, sadece savaşlarda mücadele etmekten ibaret değildir ve savaşlarda doğru bir şekilde mücadele etmekle ilgilenmektedir ve bu durum, Pentagon’un, istihbarat kurumlarının, hükümetin ajan ve casus kurumlarının, hedefin geçerli olduğunu düşündüklerinden ve komutanların hava saldırısı veya baskınların muhtemel sonuçlarını planlıyor olduklarından emin olmak için, kontrol etmesi anlamına gelmektedir.
Rehberin detayları, tuhaf bir tür niş malzemesi gibi: rehber gizli değil, bu yüzden içindeki hiçbir şey devlet sırrı olarak düşünülmüyor, fakat Sadece Resmî Kullanım İçin şeklinde etiketlenmiş. Bu atama, bunun bütünüyle sadece iç okuyucu kitlesi için yazıldığını bildiriyor. Ayrıca Pentagon’un dışında, hedefleme kurallarını takip eden insan topluluğu şüphesiz kısıtlı miktarda.
Micah Zenko, gözetmenlerden birisi. Dış İlişkiler Konseyi’nin kıdemli bir üyesi olan Zenko, beklentilerin ulusların ve orduların gelecekteki davranışlarını şekillendirme yolları olan savaş normları üzerine yazıyor ve araştırma yapıyor. ABD Genel Kurmay Başkanlığı, 2013 yılında Zenko’nun bir Bilgi Hürriyeti Yasası isteğinde bulunduktan sonra, Müttefik Hedefleme yayınını çıkarmış.
“Fakat bu sadece işletimsel değildi, talimatlara yerleştirilmiş ahlakî bir öğe bulunuyordu,” diyor Zenko, “bunların arasında, neden belirli silahlı çatışma kanunlarının uygulandığı ve bunların nasıl uygulandığı vardı. Bu, herkesi aynı telden çaldırmak içindi; benim bakış açımdan bunun kamuya açılması konusunda ilginç olan şey, bunun, süreci şimdi kamuoyuna da açıklaması. Çoğu Amerikalı bunu okumayacaktır veya bunu bilmeyecektir, fakat bunun kamuya açık olması bir fark yaratıyor.”
Rehber, seçimlerden kısa bir süre sonra internette eksiksiz olarak ortaya çıktı. Pentagon’un hedeflerini nasıl seçtiği konusundaki kurallar, oy veren herkesin birinci önceliği olmayabilse de, bu, seçim kampanyası sırasında ortaya çıktı. 2 Aralık 2015 tarihinde, o zamanlar aday olan Donalp Trup şöyle demişti: “Teröristler ile ilgili bir diğer şey de, onların ailelerini temizlemek zorunda olmanızdır, bu teröristleri öldürdüğünüz zaman, onların ailelerini temizlemelisiniz. Hayatlarını önemsiyorlar, kendinizi kandırmayın. Hayatlarını önemsemediklerini söylediklerinde, onların ailelerini temizlemelisiniz.”
Bu, Cenevre Sözleşmesi’nin ihlal edilmesidir. Mart ayında Senatör Lindsey Graman, Genel Kurmay Başkanı John Dunford’a, sivilleri kasıtlı olarak hedef almanın, hedef almaları söylenen birlikler üzerinde bırakacağı etkiyi sorduğu zaman, Trump’ın durumunu ima etmişti. Dunford şöyle cevap vermişti: “tanımlamış olduğunuz bu tür eylemler, ulusumuzun değerleri ile bağdaşmıyor ve gerçekten açıkça, bunların olumsuz bir etkisi olacağını düşünüyorum.”
Dunford’un, seçimleri kazanan Trump’ın ordu için belirttiği planları hakkında önceki itirazlarına rağmen, Pentagon söz konusu yayınlama için sorumluluk almıyor. Rehberin internete nasıl düştüğü sorulduğunda, Genel Kurmay’ın bir sözcüsü, rehberin, Birleşik Devletler ile bir istahbarat paylaşım birliği olan Beş Göz’de ortak olan ülkeler Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve İngiltere için dışa açma yayını olarak hazırlandığını ve denetimden geçirildiğini söylemişti. Rehber, sadece .mil erişimine sahip bir internet sitesi olan ortak elektronik kütüphanede gönderilmişti. Peki bu nasıl kamuya açılmıştı? Sözcü, “Genel Kurmay, kamuya açık olarak yayınlamadı,” dedi.
Saldırısı Sonrası Değerlendirme Örneği
Saldırının hedef üzerinde istenen etkiyi bırakıp bırakmadığı, hedefleme sürecinin önemli bir parçasıdır.
Hedefin, Beş Göz ortakları ile paylaşım için hazırlanılmasının öne sürdüğü gibi, uluslararası bir okuyucu kitlesi olması muhtemel.
Zenko şöyle söylüyor: “Birleşik Devletler, kendi askerî ilkelerini çok geniş ölçüde ulaşılabilir hale getiren tek büyük güçtür. Fransa bunu yapmıyor, İngiltere bazı konularda yapıyor fakat bu şekilde yapmıyor, belli ki Çin ve Rusya da yapmıyor.” Bu yüzden, belgenin, Birleşik Devletler’in belirli müttefiklerine yayınlanması için hazırlanmış olması ve sonra, dünyadaki ordular boyunca ölçütleri deneme ve şekillendirme yolu olarak daha geniş bir kitleye yayınlanmış olması muhtemel. Ayrıca, bu yayının, gelecekteki kuralları belirlemeyi değil de, mevcut uygulamalar ihlal edildiği zaman bunu göstermeyi amaçlaması ihtimali de var. Zenko şöyle söylüyor: “Bu yönetimde Pentagon’a atanan siviller, güç kullanımı hakkında örnek oluşturan bir dil kullanıyor ve silahlı çatışmanın hassalığı, ayrımı, orantısı ve kurallarına bağlılığına dair olan ölçütleri pekiştiriyorlar.”
Zenko şöyle devam ediyor: “O zaman, eğer sıradaki yönetimle bu yönetim arasında bir kopukluk olursa, özellikle kongre gözetmenleri arasında bu durum daha didişmeci olur, sürdürülmesi biraz daha zor hale gelir.”
Yazar: Kelsey D. Atherton
