Her zaman!
İngiltere’deki biyologlar, 24 saatlik ritimlerimizin, günün diğer zamanlarına göre sabah ölü gibi hissetmemize neden olduğunun kanıtını buldular.
Bu durum, sabah tutulmasının sadece saatlerce hareketsiz yatmaktan kaynaklanmadığı, vücutlarımızın gece süresince iltihabı baskılama şekli tarafından etkilenen biyolojik bir tepki olduğu anlamına geliyor.
Manchester Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, sabah tutulması olgusunu araştırmak için, farelerin eklemlerine kıkırdak tutkalı koyarak eklem iltihabını uyardılar. Ardından eklem bağlantılarının gün boyunca nasıl iltihaplandığını gözlemleyerek, günün farklı saatlerinin farklı sonuçlar ürettiğini buldular.
(Araştırmacıların bir dizi ışık ile kontrol ettiği) gece döngüsü esnasında fareler çok az iltihaplanma geçirdiler ve iltihap işaretleyicileri azaldı. Fakat gündüz vaktini canlandırmak için ışıklar tekrar açıldığında, eklem iltihaplı farelerin patileri belirgin oranda daha şişik haldeydi.
Takım, iltihaptaki bu farklılıkların, farelerin eklemlerinde bulunan ve bizim vücut saatlerimize benzer şekilde 24 saatlik bir döngüde çalışan, fibroblast-benzeri sinovisitler (FLS) adlı özel hücrelerden kaynaklandığını söylüyor.
Bunlar, belirli proteinleri üreterek, farelerin eklemlerinde geçirdikleri iltihap miktarını, dolayısıyla acı miktarını belirliyor.
Takım, elde ettikleri bulguları eklem iltihabının etkilemediği bir şeyde doğrulamak amacıyla kültürlenmiş fare FLS hücreleri ile çalıştı ve ne olacağını görmek için gündüz/gece döngüsünü düzenleyen ‘saat proteinlerini’ kaldırdı.
Bulunana göre, bu saat işleyişi olmadan hücreler gün boyunca iltihaplı kaldı.
Araştırmacılar daha sonra, fare hücrelerine genelde FLS hücrelerinin yaptığı aynı iltihap-karşıtı proteinleri tetikleyen bir ilaç nakletti ve iltihap işaretleyicilerini azalttı. Aynısını kültürlenmiş insan FLS hücrelerine yaptılar ve aynı sonuçları gördüler.
Bu bulgular, iltihabın, günlük bir döngü oluşturmak amacıyla birlikte çalışan bir dizi karmaşık biyolojik yapı tarafından kaynaklandığını öne sürüyor.
Gece olunca iltihap azalıyor (takım bunun sebebi üzerinde tahminde bulunmadı) ve gün boyunca yavaşça artıyor. Bu yapıların neden mevcut olduğunu anlamak için ilave çalışmaların yapılması gerekecek.
Takımın çalışmasını yayınladığı The FASEB Journal’ın baş yazarı Thoru Pederson şöyle aktarıyor: “Bu çalışma, genelde kronik ve hassas olarak düşünülen iltihabın, aslında incelikli bir yapı olabileceğini akla getiriyor; bu vakada iltihap, vücudun 24 saatlik fizyolojisini kontrol eden beynin suprakiyazmatik çekirdeğinin etkisi altında bulunuyor.”
Takımın şimdiye kadar sadece, kültürlenmiş insan FLS hücrelerinin iltihap karşını proteinler üretmek amacıyla biyolojik saat kullandığını göstermiş olduğunu belirtmekte yarar var; bunların, farelerde yapmış oldukları gibi gerçek insanları etkilediği deneysel olarak gösterilmedi.
Fakat bu sonuçlar, insanlarda yapılacak ilave deneye kadar devam ederse, bulgular belki araştırmacıların kronik eklem iltihabı gibi iltihapsal hastalıklar için daha iyi bir tedavi geliştirmesine yol açabilir.
Takım üyesi Julie Gibbs şöyle söylüyor: “Biyolojik saatin iltihabı nasıl düzenlediğini anlayarak, bu bilgiden faydalanan yeni tedaviler geliştirmeye başlayabiliriz. Gün içinde mevcut ilaç tedavilerinin uygulandığı zamanları ayarlayarak, onların daha etkili hale gelmesini sağlayabiliriz.”
Bu arada, bulgular ayrıca sabahları neden çok halsiz ve berbat hissettiğimizi nihayet açıklayabilir: vücutlarımız yavaşça daha iltihaplı hale gelerek, sabah vakti geçtikçe gerinmemize ve kasılmış hissetmemize neden oluyor.
İyi haber ise, gece uyuduğumuz zaman vücutlarımızın bu iltihabı doğal olarak azaltıp, daha iyi dinlenmemizi sağlaması.
