Ve epey sıradışı olan bazı özelliklere sahip.
Bilim insanları, petrol döküntülerini temizlemeye yardımcı olmanın yanı sıra, daha temiz yakıt yakma yöntemlerine de yol açabilecek olan yeni bir tür ‘mavi çevrinti’ alevi keşfettiler.
Saflaştırılmış alev, ısı artışı ve çalkantılı rüzgarlar birleşerek ince bir alev hortumu oluşturduğu zaman doğal olarak meydana gelen alev çevrintisine dayalı. Araştırmacılar, laboratuvarda alev çevrintileri oluştururken daha önce hiç gözlenmemiş olan mavi çevrinti aleviyle karşılaştılar.
Maryland Üniversitesi’nden yangın koruma mühendisi Michael Gollner şöyle söylüyor: “Bir ateş fırtınası, uzun zamandır inanılmaz ölçüde korkutucu ve yıkıcı bir şey olarak görülmüştür. Fakat elektrik gibi, bunu faydalı şekilde kullanabilir misiniz? Eğer bunu anlayabilirsek, o halde onu kontrol edebilir ve kullanabiliriz.”
Ateş çevrintileri, görünmez ve dönen bir hava kolonu tarafından çevrelenmiş olan bir alev çekirdeğinden oluşuyor. Orman ve şehir yangınlarında doğal olarak ortaya çıkabiliyorlar ve yakıtı etkili şekilde yakabilecekleri için, petrol döküntüleriyle mücadeledenin anahtarı olabilirler.
Araştırmacılar, laboratuvarda petrol dökülmesini canlandırarak, soğuk havayı çekmek ve bir ateş çevrintisi oluşturmak için yarım silindir kuvartz çiftini tepeye koydular. Daha sonra bu çevrinti, beklenmedik bir şekilde sessiz, saf mavi bir aleve evrimleşti.
Renk önemlidir: bir alevdeki sarı renk, merkezden yayılan is parçacıklarından gelir ve mevcut olan tüm yakıtı yakmak için yeterli miktarda oksijen bulunmadığını gösterir. Mavi renk, yakıtın tamamen yanıyor olduğunu gösterir ve bu durum, daha düşük karbon salımı anlamına gelir.
Bu video görüntülerinde, mavi alevlerin sarılardan nasıl evrimleştiğini görebiliyorsunuz.
Araştırmacılar, alevin altına daha fazla yakıt pompalayarak, bunu en fazla sekiz dakika sürdürmeyi başardılar, ancak muhtemelen bu süreyi uzatabileceklerini söylüyorlar.
Buradaki düşünce, alev ile su yüzeyi arasındaki değişken boşluğun, peşin olarak biraz yakıt yakmaya yardımcı olduğu.
Fakat araştırmacılar, oluşturdukları mavi alev hakkında hâlâ anlamadıkları pek çok şey bulunduğunu itiraf ediyor ve bunlar arasında tam olarak alevin neden böyle yandığı da var.
Araştırmacılardan biri olan Huahua Xiao şöyle söylüyor: “Bir alev çevrintisi genellikle gürültülüdür, fakat bu mavi alev çok sessiz ve duyulabilir veya görülebilir bir çalkantı işareti olmadan dengeli duruyor. Gerçekten çok heyecanlı olan bu keşif, hem araştırma laboratuvarı içinde hem de dışında önemli fırsatlar sunuyor.”
Şimdi mavi çevrintiyi tanıyoruz ve bilim insanları için sıradaki zorluk, bunu laboratuvarın dışına çıkarmak (ve büyütmek) olacak.
Eğer alevi dış mekanda tekrarlamak mümkün olursa, araştırmacılar ilk uygulamalardan birinin petrol döküntülerini temizlemek olmasını umuyor. Okyanus yüzeyinde petrol yakmanın mevcut yöntemleri dumanlı ve verimsiz.
Petrol döküntülerine ek olarak (ve akışkan mekaniğini anlama şeklimizi genişleterek), bu yeni mavi alev türü için pek çok muhtemel kullanım alanı olabilir, fakat araştırma için şu an erken.
Gollner, “Çevrintiler üzerinde ilk defa, pratik uygumaları için çalışılıyor,” diyor.
Bulgular, Proceedings of the National Academy of Sciences bülteninde yayınlandı.
