2 litrelik bir kola içtiğiniz zaman bütün o şekerlere ne oluyor? Karaciğer uzmanı Dr. Juan Gallegos, şekerin vücutlarımızdaki tüketimini, emilimini ve depolanışını takip ediyor. Kendisi, bizlerin evrimsel metabolizması başa çıkmak için uğraştıkça, çağdaş beslenme alışkanlıklarımızın besinlere nispeten kolay ulaşmaya nasıl alışık hale geldiği konusunda konuşuyor.
Görüşmeci: ABD’deki Utah Üniversitesi’nden Dr. Juan Gallegos, Utah Üniversitesi Hastanesi’nde bir karaciğer uzmanı. Duyduğum ve doğru olup olmadığını bilmediğim bir şeyi açıklığa kavuşturmaya yardım etmenizi umuyorum. Eğer aşırı miktarda şeker yerseniz, karaciğeriniz bunu düzgün şekilde işleyemez ve onu hemen yağa dönüştürür diye duydum. O halde eğer her gece bir kutu dondurma yiyorsam, bu yüzden çok daha şişman olacağım, bu doğru mu?
Dr. Juan Gallegos: Bu kısmen doğru çünkü vücutlarımızın kimyasal fabrikası olan karaciğer ile kan şekerinizin ana düzenleyicisi olan pankreas ve büyük bir endokrin organı olan yağ hücreleri veya adipozitler arasında çok yakın bir etkileşim olduğunu biliyoruz. Bu yüzden bu etkileşimin, kan şekerinizdeki değişimler, yediğiniz şeyler ve kan şekerinizi normal seviyelere geri döndürmeye çalışmak ile ilgisi var, ve ayrıca, kolesterol yapmak, enerji depolayan yağ molekülleri olan trigliserit yapmakla da ilgisi var. Bu sebeple evet, eğer çok fazla şeker veya çok fazla karbonhidrat yerseniz, temel olarak tüm bu enerjinin bir şekilde depolanması lazımdır ve normalde bu depolama, yağ hücrelerinin veya yağ damlacıklarının içinde olur, ve bunlar ayrıca karaciğerin içinde birikebilir ve yağlı karaciğer hastalığı olarak adlandırdığımız şeye sebep olurlar.
Görüşmeci: Peki tam olarak ne oluyor? Büyük bir miktar şeker yiyorum, bu benim vücuduma gidiyor, mideme gidiyor, sindirim sistemim tarafından sindiriliyor ve sonra ne oluyor?
Dr. Juan Gallegos: Ardından bu sizin kan akışınıza gidiyor ve sizin pankreasınız çok yüksek kan şekeri seviyeleri bulunduğunu hissettiği zaman, insülin adı verilen bir şey salgılıyor ve bu insülin, o şekeri ve glukozu enerji olarak kullanabilmeleri için belli hücrelere, özellikle karaciğer hücrelerine, kas hücrelerine ve diğer hücrelere geri döndürüyor. Fakat sahip olduğunuz bu aşırı enerji eğer kullanılmazsa, o zaman bir şekilde depolanması lazım.
Görüşmeci: Evet.
Dr. Juan Gallegos: Bu temel olarak yağ hücreleri veya adipozitlerin içinde depolanır, fakat ayrıca, bazen olmaması gereken diğer yerlerde depolanır.
Görüşmeci: Benim duyduğum şeye ne diyorsunuz, yani karaciğerin hepsini işleyememesi, bu tam olarak ne anlama geliyor?
Dr. Juan Gallegos: Hepsini işleyememesi gerekmiyor, fakat sistemi fazla doldurursanız, o zaman bu şeylerin işlenmesi anormal olabilir ve kilolarıyla sorunları olan veya diyabeti ve yüksek kan şekeri olan insanların yağlı karaciğer hastalığı olarak adlandırılan bir şeye sahip olabilme sebebinin bir kısmı budur ve bunun sebebi, karaciğer hücreleri, yedikleriniz üzerinden ve ayrıca eğer bir yerde kullanılmazsa yağ depolarına dönüştürülen kan şekerinin artışı yoluyla sisteme giren bütün bu aşırı yağa uyum sağlamaya çalıştıkça, yağın karaciğer hücrelerinin içinde birikmeye başlamasıdır.
Görüşmeci: Bu durum, son iki bin yıl boyunca nispeten yeni bir olgu mu? Ayrıca bunu sormamın sebebi şu, çünkü yıllar önce besinlerimiz şöyle görünüyordu, tamam madem 2 litrelik bir kola içiyorsunuz, bir miktar şeker alıyorsunuz, bu türden şeker almak için ne kadar fazla şey yemeniz lazım?
Dr. Juan Gallegos: Yani bu pek çok miktarda olurdu çünkü geçmişte bütün bu yiyecekler bizim için hazırda bulunmuyordu, bu yüzden vücutlarımız ve genlerimiz, çoğu zaman yetersiz beslenmekle mücadele etmeye uyum sağlamış durumda. Fakat evet, son birkaç bin yıldır bu durum değişti ve artık peşinden koşmadan besinimizi elde etmek bizim için çok kolay.
Görüşmeci: Ve hatta şeker gibi belirli elementleri.
Dr. Juan Gallegos: Doğru.
Görüşmeci: Eğer çok şeker yerseniz, bir çay kaşığı kadar, o kadar şeker almanız için pek çok patates yemeniz gerekir.
Dr. Juan Gallegos: Bu doğru.
Görüşmeci: Bizler sizin günlük bilim, sohbet ve tıp dozunuzuz. Bu The Scope, Utah Üniversitesi Sağlık Bilimleri Radyosu.
