B planı yok.
NASA, kesinlikle göktaşı çarpmaları üzerinden panik yayma işinde değil; ne zaman bir tanesi yaklaşsa, bilinen bütün ‘muhtemel olarak tehlikeli göktaşlarının’ gelecek 100 yıl içinde Dünya’ya çarpma olasılığının yüzde 0.01’den az olduğunu söyleyen bir başka basın bülteni görüyoruz.
Fakat NASA’nın her gece yaklaşık beş yeni göktaşı tespit etmesiyle birlikte, keşfedilecek hala bir sürü şey bulunuyor ve eğer bunlardan bir tanesi beklenmedik bir şekilde bizi enselerse, elimizde bulunan tek seçenek, en kötüsü için hazırlanmak olacak.
NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Joseph Nuth, bu hafta San Francisco’daki Amerikan Jeofizik Birliği’nin yıllık toplantısında şöyle konuştu: “Temel olarak, en büyük sorun, şu anda bu konuda yapabileceğimiz pek bir şeyin olmaması.”
Belki de en tedirgin edici olan şey, bu beklenmedik göktaşlarını, Dünya’ya yaptıkları en yakın geçişlerinden günler veya haftalar önce tespit edişimizden bahsetmiyor oluşumuz; bir tür ‘yoldan saptırma’ müdahalesini tamamlamak yıllar sürüyor, bu yüzden eğer daha iyisini başaramazsak, geriye kalan tek şey, kitlesel tahliyeyi düşünmek.
Açık konuşmak gerekirse, esas itibariyle Dünya, devasa göktaşları ve kuyrukluyıldızlar karşısında düdük gibi kalıyor.
Fakat Alan Yuhas’ın The Guardian gazetesi için bildirdiği üzere, son yıllarda iki tane “yakın karşılaşma” yaşandı: birisi 1996 yılında Jüpiter ile bir kuyrukluyıldız çarpıştığı zaman; ve diğeri de 2014 yılında, en yakın komşumuz olan Mars’ın çok yakınından geçtiği zaman.
Bilim insanları, 2014 yılındaki kuyrukluyıldızı, Mars’ın yanından hızla geçmeden 22 ay önce tespit ettiler. Fakat Nuth, eğer kuyrukluyıldızın yolu üzerinde Mars değil de Dünya olsaydı, bu konuda herhangi bir şey yapmak için bu süre zarfının bile yeterli olmaktan çok uzak olacağını söylüyor.
“Eğer yüksek güvenilirliğe sahip uzay araçlarını zamanlamayı ve onları fırlatmayı düşünürseniz, bir uzay aracını fırlatmak beş yıl alır,” diyor. “Bizim toplam 22 aylık bir uyarı süremiz vardı.”
NASA, iki yıl kadar kısa bir süre önce sadece bir bilim insanının atandığı bir Gezegen Koruma Bürosu kursa da, Nuth, göktaşlarını yakından takip etmek amacıyla, kuyrukluyıldız tehditlerini geniş oranda görmezden geldiğimizi söylüyor.
Planetary Derneği’ne göre, 1.5 kilometre veya daha geniş olduğu tahmin edilen Dünya yakınındaki göktaşlarının ve kısa dönemli kuyrukluyıldızların (200 yıldan daha az yörünge dönemlerine sahip) kabaca yüzde 60’ını keşfettik.
Peki çözüm ne? Toplantıda da bulunmuş olan Nuth ve takımı, NASA’nın şimdi bir önleme aracı inşa etmesini ve bunu her ihtimale karşı depoda tutmasını öneriyor.
Ayrıca, NASA’nın göktaşı veya kuyrukluyıldıza doğru fırlatılabilen “basit bir gözlemci uzay aracı” inşa etmesini öneriyorlar ve bu sayede onların yörüngesi, hareketleri, şekli ve dönüş açısı hakkında önleme aracına daha iyi bir fikir verebileceklerini söylüyorlar.
“Diğer bir deyişle bu, o kuyrukluyıldızı Dünya’ya çarpmaktan saptırma konusunda en yüksek etkiyi ve en yüksek olasılığı elde etmemiz amacıyla nerede en etkili sonucu alacağımızı söyler,” diyor.
Nuth, eğer bize doğru yaklaşan bir cisim tespit edersek ve depoda zaten işlevsel olan bir önleme aracımız varsa, bunu bir yıl içinde fırlatabileceğimizi ve bunun da onu yoldan saptırmak için yeterli olabileceğini söylüyor.
“Bu durum, Güneş gibi, gözlemlenmesi zor olan bir yerden gelen sinsi bir göktaşı ihtimalini azaltabilir,” diyor.
Fakat, uzay aracını inşa etmeye bir tehdidi tespit ettikten sonra başlarsak, fazla umudumuz olmayabilir.
Guth’ın takımından olmayan ve Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda bir bilim insanı olan Cathy Plesko, The Guardian’a konuşarak, bu saptırma süreçlerinin gidebileceği iki yolun bulunduğunu söylüyor: ya bir uzay aracını nükleer bir savaş başlığıyla donatırız, ya da “kinetik bir çarpma aygıtı” inşa ederiz; yani temel olarak, devasa bir savaş topu.
“Savaş topu teklonojisi aslında çok iyi bir teknolojidir ve yüksek hızdaki bir nesnenin önünü kesmek, güçlü patlayıcılardan aslında daha etkili bir şekilde sonuçlanır,” diye konuşuyor.
Ayrıca, kimsenin hakkında konuşmak istemediği bir miktar belirgin bir sorun da var, çünkü uzayda çok fazla büyük nesne dolaştığı için, ister yakın zamanda olsun ister pek çok yüzyıl sonra olsun, bir noktada darbe alacak olmamız neredeyse kaçınılmaz bir durumdur.
Guth, devasa göktaşlarının veya kuyrukluyıldızların (tıpkı uçmayan dinozorların saltanatını sonlandıranlar gibi) son derece nadir olduğunu söylüyor, fakat onlar için hazırlık yapmamız gerektiği kesin.
“[B]unlar, yok oluş seviyesi türündeki olaylardır. Dinozor öldürücüler gibi şeyler hakkında konuştuğunuzda, muhtemelen 50 ila 60 milyon yıl uzaklıktadırlar,” diyor.
“Tabii ki, vademizin dolduğunu söyleyebilirsiniz,” diye şaka yapıyor, “fakat bu durum şu noktada gelişigüzel bir tahminden ibaret.”
Seminerin tamamını aşağıdan izleyebilirsiniz:
ScienceAlert
