Boulder – Colorado Üniversitesi (CU Boulder) öncülüğünde yürütülen yeni bir çalışmaya göre Birleşik Devletler’deki orman yangınları, 2000 yılından bu yana daha da genişledi, sıklaştı ve yaygınlaştı. Son yangınlar, iklim değişiminin daha olağanüstü olaylara sebep olduğuna yönelik endişelere yol açmıştı. Dün Science Advances bülteninde yayımlanan çalışma ise büyük yangınların yaygınlaşmakla kalmadığını, yeni alanlara yayılıp daha önce yanmamış bölgeleri de etkilediğini gösteriyor.
CU Boulder Dünya Laboratuvarında çalışan araştırmacı bilim insanı ve makalenin baş yazarı Virginia Iglesias şöyle aktarıyor: “İklim, yakıt ve tutuşma değerlerinde gerçekleşmesi öngörülen değişimler, gelecekte daha fazla ve daha büyük yangınlar göreceğimizi düşündürüyor. Yaptığımız analizler ise bu değişimlerin şimdiden gerçekleştiğini gösteriyor.”
Iglesias ve meslektaşları, Birleşik Devletler’deki yangınların boyut, sıklık ve kapsamının nasıl değiştiğini değerlendirmek amacıyla 1984 ve 2018 arasında meydana gelen 28.000’i aşkın yangına ait verileri analiz etmiş. Veriler, uydu görüntüleri ile eyalet ve ülke çapındaki yangınlara yönelik mevcut en iyi kayıtların birleştirildiği Yanma Şiddetinde Gözlenen Eğilimler isimli veri kümesinden alınmış.
Araştırma takımı, 2005-2018 arasında kıta Birleşik Devletlerinin tüm bölgelerinde önceki yirmi yıla kıyasla daha fazla yangın çıktığını keşfetmiş. Doğu ve Batı bölgesinde yangın sıklığı iki katına ulaşırken, Büyük Düzlükler bölgesinde dört katına çıkmış. Bunun sonucunda her yıl yanan arazi miktarı Batı’da ortalama 4,019 km2’den 14,249 km2’ye, Büyük Düzlükler’de ise 1,204 km2’den 3,354 km2’ye çıkmış.
Araştırmacılar, her bölgede meydana gelen en olağanüstü yangın olaylarına da yakından bakmışlar. Batı’da ve Büyük Düzlükler’de, en büyük orman yangınlarının 2000’lerde daha da büyüyerek daha sık çıktığını bulmuşlar. Kayıtlar geneline bakıldığında, büyük yangınların diğer büyük yangınlar ile aynı zamanlarda çıkmasının olasılığının yükseldiği görülmüş.
Iglesias şöyle açıklıyor: “Eş zamanlı gerçekleşen daha fazla ve daha büyük yangınlar, halihazırda bitki örtüsü bileşimi ve yapısını, kar örtüsünü ve su tedarikimizi değişime uğratıyor. Yangın baskılama çalışmalarını güçleştiren bu gidişat, milyonlarca kişinin hayatını, sağlığını ve evini tehdit ediyor.”
Son olarak araştırmacılar, kıta Birleşik Devletleri’ndeki bütün bölgelerde yangına yatkın alan boyutunun 2000’li yıllarda arttığını keşfetmiş; yani ayrı yangınlar arasındaki uzaklık önceki yıllara göre azalmakla kalmamış, aynı zamanda yangınlar geçmişte yanmayan alanlara da yayılmış.
Medyanın, halkın ve yangınlarla mücadele eden yetkililerin şüphelerini doğrulayan sonuçlar, yangın dinamiklerinde belirgin bir değişim gerçekleştiğini gösteriyor. Maalesef sonuçlar, gelişen doğal tehlike bölgelerinin orman yangını tehlikesini de artırması gibi diğer tehlike eğilimleriyle de aynı eksende yer alıyor. Çalışmanın eş yazarı ve Dünya Laboratuvarında müdür yardımcısı olan William Travis, “Aynı noktada birleşen eğilimler, daha büyük yangınlar ve şiddetlenen gelişim, henüz en kötüsünü görmediğimiz anlamına geliyor” diyor.
Çalışmanın yazarları, planlayıcılar ve ilgili paydaşların orman yangınlarının etkilerine karşı uyum ve esneklik geliştirmek için yangının nasıl değiştiğini ve savunmasız ekosistemler ile insan topluluklarını nasıl etkilediğini hesaba katmaları gerektiğini aktarıyor.
Kaynak: Boulder – Colorado Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
