Diversity and Distributions bülteninde yayımlanan yeni bir çalışmada iklim değişimi, arazi kullanımındaki değişimler ve insan nüfusunun artışı sebebiyle Afrika’daki büyük maymunların (goriller, şempanzeler ve bonoboların) erim alanlarında dev azalmalar olacağı tahmin ediliyor.
Çalışmanın yazarları yaptıkları analizde, Afrika maymunlarının Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin (IUCN) SSC A.P.E.S veri tabanında tutulan görülme verilerini derlemişler. Söz konusu veri tabanı havuzu, 20 yıl boyunca birkaç yüz bölgede popülasyon, tehdit ve koruma durumuna ilişkin kayda değer bir bilgi birikimi içeriyor.
Türünde ilk olan çalışmada; iklim, arazi kullanımı ve insan popülasyonundaki değişimin 2050 yılında Afrika maymunlarının erim alanlarında oluşturacağı birleşik etkiler en iyi ve en kötü senaryolar altında ölçülüyor. “En iyi durum” senaryosunda, karbon yayılımlarının yavaşça azalması ve uygun yatıştırma tedbirlerinin yürürlüğü konması ifade ediliyor. “En kötü senaryoda”, yayılımların kontrolsüz biçimde artmaya devam edeceği; hiçbir şeyin değişmeyeceği varsayılıyor.
Çalışmanın yazarları, en iyi durum senaryosunda büyük maymunların erim alanlarının yüzde 85’ini kaybedeceğini; bunun yüzde 50’sinin ise yasalarla korunan milli parkların ve diğer alanların dışında kalacağını tahmin ediyor. En kötü senaryoda ise yüzde 94’lük bir kayıp olacağı ve bunun yüzde 61’inin de korunmayan alanlarda meydana geleceği düşünülüyor.
Makalede büyük maymunların günümüzde bulundukları yerlerden başka bölgelere dağılıp dağılmayacağı ve her iki vakada da en iyi ve en kötü durum senaryoları inceleniyor. Örneğin günümüzde ova bölgeleri, bazı büyük maymun türleri için dağlardan daha elverişli. Fakat iklim değişimi, bazı ovaların bu elverişli halini bozacak (daha sıcak, daha kurak, belki de daha kıt besin bulunan yerler haline getirecek); fakat yakındaki dağlar, söz konusu ovaların günümüzde taşıdığı nitelikleri üstlenecek. Eğer büyük maymunlar fiziksel olarak ovalardan dağlara taşınabilirse hayatta kalmayı başarabilirler; hatta erim alanları bile artabilir (türe ve durumun en iyi ya da en kötü senaryo olmasına göre). Fakat günümüz ile 2050 yılı arasında kalan zamanda, ovalardan uzağa gidemeyebilirler (yayılamayabilirler).
Yaban Hayatını Koruma Derneği. Ç: O.
