NASA’nın Apollo görevleri sırasında toplanan volkanik taş örnekleri, yapılan yeni bir analizin ortaya çıkardığına göre Ay’ın ilk zamanlarındaki önemli olayların izotopik imzasını taşıyor. Bu olaylar arasında Ay’ın demir çekirdeğinin oluşumu ve Ay’daki magma okyanusunun kristalleşmesi de bulunuyor (bu erimiş kaya denizinin, oluştuktan yaklaşık 100 milyon yıl sonra Ay’ı kapladığı düşünülüyor).
Science Advances bülteninde yayımlanan analizde ikincil iyon kütle tayfölçümü (SIMS) adı verilen bir yöntem kullanılarak, Apollo 15 ile 17 görevleriyle Dünya’ya getirilen volkanik camlar incelenmiş. Bu camların, Ay’daki en ilkel volkanik malzemeleri temsil ettiği düşünülüyor. Çalışmada, özellikle sülfür izotop bileşimine bakılmış. Bu bileşimler, lavların kimyasal evrimi hakkında oluşum, taşınım ve püskürmeye yönelik detayları ortaya çıkarabiliyor.
Çalışmanın yazarlarından biri ve Brown Üniversitesi’nde yerbilim profesörü olan Alberto Saal şöyle aktarıyor: “Pek çok yıldır, Ay’dan getirilip analiz edilen bazalt kaya örneklerinin sülfür izotop oranları bakımından çok kısıtlı çeşitlilik sergilediği düşünülmüştü. Bu durum, Ay’ın iç kısmının temelde homojen bir süfür izotop bileşimi taşıdığını akla getiriyordu. Fakat yerinde yapılan çağdaş analitik yöntemler kullanarak, bu volkanik camların izotop oranlarının aslında epey geniş bir aralıkta olduğunu ve bu çeşitliliklerin, Ay’ın ilk zamanlarındaki olaylarla açıklanabileceğini gösterdik.”
Söz konusu sülfür imzası, “ağır” sülfür-34 izotopunun daha hafif sülfür-32 izotopuna oranından meydana geliyor. Ay’daki volkanik örneklere yönelik yapılan ilk çalışmalarda, bunların daha ağır sülfür-34’e doğru tekdüze eğilim sergilediği bulunmuş. Neredeyse homojen olan bu sülfür izotopu oranı, Ay örneklerinde tespit edilen diğer element ve izotoplardaki geniş boyutlu çeşitliliklerle zıtlık sergiliyormuş.
Brown Üniversitesi. Ç: O.
