Matematik, COVID-19’a karşı büyük bir kuvvet olmaya devam ediyor.
Matematik son katkısını ise, belediyedeki atık su sistemlerinin kullanılmasıyla COVID-19’un tespit edilip insan kaynağına kadar geri takip edildiği karmaşık bir algoritmaya yapıyor. Bu kaynak, yeni enfekte olan biri veya enfekte insanların bulunduğu önemli bir bölge olabilir. Algoritmayı oluşturan araştırmacılar, zamanlamanın kilit önem taşıdığını söylüyor; özellikle de yeni ortaya çıkan varyantlar yüzünden, COVID-19’un daha iyi bulaştığı zamanlarda.
Toronto Üniversitesi Rotman İşletme Fakültesi’nde operasyon yönetimi ve istatistik profesörü olan Oded Berman, “İstediğimiz şey hızlı davranmak çünkü yeni enfekte olan biri, bu esnada virüsü diğerlerine de bulaştırabilir” diyor.
Bu son araştırma, Prof. Berman’ın Massachusetts Teknoloji enstitüsü’nde çalışan Richard Larson ve York Üniversitesi’nde çalışan Mehdi Nurinecat ile yürüttüğü önceki araştırmaya dayanıyor. Üçlü ilk olarak, bir kanalizasyon sistemindeki seçilmiş konumları belirleyip el ile COVID-19 testi yapmak ve daha sonra bunu kaynağına kadar takip etmek üzere iki algoritma geliştirmiş. Kanalizasyonlar, kaynak yönlü hastalık mevcudiyetinin tespit edilmesi açısından zengin bir ortam sunuyor çünkü hastalık virüsünün genetik kalıntıları, enfekte insanların dışkısında söz konusu kişiler hasta olduklarını fark etmeden bir hafta öncesine kadar bulunabiliyor.
Araştırmacılar yeni çalışmalarında, tipik bir şehir kanalizasyon sisteminin tek yönlü boru ve bacalardan oluşan ağaç benzeri ağını daha isabetli şekilde modelleyerek ilk çalışmayı geliştirip en uygun hale getiriyorlar. Daha kolay kullanılan bir algoritmaya göre seçilmiş belli bacalara kurulan otomatik algılayıcılar yardımıyla da, tespit/izleme sürecini hızlandırıyorlar.
Çalışma PLOS ONE bülteninde yayımlandı.
Toronto Üniversitesi Rotman İşletme Fakültesi. Ç: O.
