Yoğun bir kavşağa doğru giderken, muhtemelen yakın gelecekte bulunacağınız yere şu an bulunduğunuz yerden daha çok önem verirsiniz. Sonuçta kavşak noktasına ne zaman varacağınızı (ve oradan geçen bir araba, yaya veya bisikletçiyle çarpışmaktan kaçınmak için durmanız gerektiğini mi yoksa yavaşlamanız gerektiğini mi) bilmek, genelde o anki konumunuzu bilmekten çok daha önemlidir.
Şu an bulunduğumuz yerden ziyade yakın gelecekte bulunacağımız yere odaklanma kabiliyeti, dört gün önce Science bülteninde çevrim içi yayımlanan yeni bir çalışmaya göre memelilerin beyninde bulunan dahili yön bulma sisteminin önemli bir niteliği olabilir.
Berkeley – California Üniversitesi’nde çalışan sinirbilimciler, özel bir uçuş odasında uçtukları sırada Afrika meyve yarasalarının beyin faaliyetini kablosuz şekilde takip etmişler. Bilim insanları yarasaların uçuş güzergâhlarını elde edilen sinirsel okumalar ile karşılaştırdıklarında, yarasalardaki “yer hücrelerinin” faaliyetinin (bir hayvanın uzamsal konumunu kodlamaktan sorumlu özel nöron tipleri) genelde hayvanların o an bulundukları yerden ziyade, yakın gelecekte bulunacakları yer ile daha yakın ilişki sergilediğini keşfetmişler.
Berkeley CÜ’de doktora sonrası araştırma görevlisi olan baş yazar Nicholas Dotson şöyle aktarıyor: “O anki mevcut sinirsel faaliyet, mevcut konuma kıyasla geçmişteki veya gelecekteki konumu mu daha iyi temsil ediyor diye merak ettik. Bulduklarımıza göre sinirsel faaliyet, bazı nöronlarda gelecekteki bir konumu daha iyi temsil ediyordu. Bulgular o bölgedeki sinirsel faaliyetin, yarasanın mevcut konumundan daha fazlasını temsil ettiğini; uçuş güzergâhının tamamını temsil ettiğini gösteriyor.”
Beynin hipokampüs adı verilen bir bölgesinde bulunan yer hücreleri hep beraber çalışarak, aralarında insanların da yer aldığı çeşitli kara hayvanlarında doğuştan gelen bir “GPS sistemi” meydana getiriyor. Bir hayvan yeni bir ortamı araştırırken, farklı konumlarda farklı yer hücreleri faaliyete geçiyor ve bölgenin, saklanıp depolanabilen dahili bir haritasını oluşturuyor.
“Eğer ben bir odada gezinirken hipokampüsümdeki sinirsel faaliyete erişseydiniz, bu sinirsel faaliyete dayalı olarak odanın neresinde bulunduğumu çözebilirdiniz” diyor Dotson.
Yazar: Kara Manke/Berkeley – California Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
