Prion benzeri proteinler hardal bitkisine ne zaman çiçek açacağını hatırlatabilir.
Prionlar, yani yanlış katlanmış ve bulaşıcı proteinler, deli dana ve Creutzfeldt-Jakob hastalıkları gibi insan ve hayvanlardaki nörolojik vakalarla ve aynı zamanda Alzheimer ile daha önceden ilişkilendirilmişti.
Bu zararlı proteinler, diğer proteinlerin de yanlış şekilde katlanmasına sebep olabiliyor. Ancak prionlara sağlıklı hayvan hücrelerinde de rastlandı, özellikle sinir hücrelerinde. Şimdi ise, PNAS’ta yayımlanan bir çalışmaya göre, araştırmacılar bitkilerde de prion benzeri proteinleri keşfetmiş olabilir. Araştırmacılar, bu proteinlerin, bitkilerin soğuk ve kuraklık gibi çevresel koşullara nasıl cevap vermesi gerektiğini hatırlattığını düşünüyor.
Bilim adamları uzun süredir bitkilerin bir çeşit hafıza oluşturduğundan şüpheleniyorlardı. Mesela, çoğu bitki daha önce soğuk hava koşullarını hiç deneyimlememiş olmasına rağmen, kış şartlarına nasıl cevap vermesi gerektiğini biliyor. (Hatta bazı araştırmacılar, bitkilerin bilinci olduğunu bile öne sürüyor.). Araştırmacılar şöyle diyor: “ Bu dikkat çekici hafıza fenomeni altında yatan moleküler mekanizma henüz tam olarak anlaşılmış değil ama prion benzeri mekanizmalar içermesi mümkün.”.
Çalışmada, araştırmacılar çiçek açan hardal bitkisi Arabidopsis thaliana’nın DNA’sını taramak için bir algoritma kullanıyorlar. Bitkiye her yıl çiçek açmasını hatırlatan bir protein olup olmadığını arıyorlar. Prion proteinlerini yaratabilecek 500’den fazla mutasyon keşfediyorlar ve 4 tanesinin çiçek açma sinyalinde etkili olabileceği sonucuna varıyorlar. Bir sonraki test olarak, bu genleri maya mikroorganizmalarına yerleştirip, mayalardan yanlış katlanmış prionları oluşturmaları bekleniyor.
Nature News dergisinden araştırmacıların belirttiğine göre, bu bitkilerin prion içerdiğine dair kesin bir kanıt değil. Bunun için, hardal bitkisini parçalara ayırıp katlanmış proteinleri doğal ortamlarında bulmaları gerekiyor. Ayrıca bazı bilim insanları, araştırmacıların sonuçlarının belirtildiği kadar kesin olup olmadığı konusuna da şüpheyle bakıyorlar. Ancak bir şeyden eminler: New Scientist’in belirttiğine göre, ilk defa bitkilerde gen diziliminde prionlarla ilgili bir bağlantı bulundu ve bu çok heyecanlı bir haber.
Eğer bitkiler gerçekten prionları içeriyorlarsa, insanlara ve hayvanlara bulaşıp bulaşmadığı henüz bilinmiyor. Çünkü yine deli dana hastalığı (prionlar yüzünden), tüketilen etten insanlara bulaşıp hastalığa sebep oluyor.
