Ağır silahlar yıkım için yaratılmıştır. Özellikle havan topu, düşmanın üstüne havadan patlayıcı yağdırmak için biçilmiş kaftan. Öyleyse, savunma ve uçuş sanayisi devi Boeing orman yangınlarıyla mücadele etmek için neden havan topuyla ilgileniyor?
Çünkü anlaşıldığı üzere, havan topunun sadece patlayıcı taşıması şart değil. Açıkçası silahlar da havanın hedefe ulaştığında ne yaptığıyla değil, hedefe ulaşması ile meşgul. Boeing’in “ateş yavaşlatıcı havan topu” (fire-retarding artillery shell) ismiyle üzerinde çalıştığı patent, havan toplarındaki patlayıcı materyali hayat kurtaracak şekilde ateş yavaşlatıcı ile değiştirmeye dayanıyor.
Patentin özet açıklamasına göre havan aşağıdaki gibi çalışıyor:
Bir örnekte havan mermisi gösteriliyor. Merminin bir dış yüzeyi, bir oyuğu, ateş yavaşlatıcı materyali ve tetik mekanizması bulunuyor. Oyuk, dış yüzeyin içinde tasvir ediliyor. Ateş yavaşlatıcı materyal ise oyuğun içinde yer alıyor. Tetik mekanizması ise bu materyali serbest bırakmak üzere ayarlanmış durumda.
Peki, neden ağır silahlar? Daha net bir soru sormak gerekirse, havan topunun yangınla mücadelede bir askeri helikopter veya modifiye edilmiş savaş uçağına kıyasla nasıl bir avantajı var? Uçaklar büyük miktarda yükü tek seferde hedefe (savaşta, düşmanın olduğu nokta; orman yangınında, yanan alanın bir kısmı) ulaştırmakta başarılı, fakat yük aşağı bırakıldıktan sonra üsse geri dönüp yenilenmesi gerekiyor. Savaş anında bu durum düşmana toparlanmak için süre kazandırıyor. Orman yangınında ise bu durum yangının tekrar harlanmasına neden oluyor. DefenseOne’da yayınlanan bir habere göre, Boeing’in bu alandaki yeni çözüm sistemi ile ilgili patent başvurusu 2014 yılında yapıldı ve geçtiğimiz ay ise kamuya lanse edildi.
Boeing’in patentindeki açıklama konuyu şöyle özetliyor:
Patentin savunucusuna göre (Ulusal yangın Koordinasyonu Grubu –National Wildfire Coordinating Group, NWCG- Kaza Müdahale Kılavuzu’na dayanıyor), küçük çaplı sayılabilecek 11 hektarlık bir yangını söndürebilmek için, bir uçağın gerekli 24.487 litre suyu bölgeye taşıması yaklaşık 7.6 saat sürebilir. Bu sürede ise yangının genişleyerek 40 hektarlık bir alana yayılma riski bulunuyor.
Bir de ABD’nin son on yıllık dönemde aktif kullanımına son verdiği M198 havanına bakalım. Hala yüzlercesi üretiliyor, dolayısıyla Ormancılık Servisi’nin bu araca kolaylıkla ulaşabileceğini tahmin etmek güç değil. M198 bir kamyon veya helikopter yardımıyla taşınabiliyor, altı dakikada kurulabiliyor ve dakikada en az iki havan mermisi atabiliyor.
Biraz kaba hesap yapalım. M198 tarafından ateşlenen M107 mermileri 6.3 kilogram patlayıcı taşıyor. (Büyük ihtimalle, özel üretim bir yangın savar mermi daha yüksek miktarda ateş yavaşlatıcı taşıyabilir). Ormancılık Servisi’nin kullandığı ateş yavaşlatıcılar, içinde özel kimyasallar ve tozlar bulunan su-yoğun bir karışımdan oluşuyor. 3.8 litrelik bir ateş yavaşlatıcı yaklaşık dört kilo ağırlığında; yani mevcut havan mermileri aşağı yukarı 5.7 litre ateş yavaşlatıcı taşıyabilir. Dakikada iki el ateş edildiğine göre, bir havan topunun uçak tarafından 7.6 saatte sürdürülen yangını söndürmek için gerekli suyu bölgeye ulaştırması için 36 saat gerekiyor. Bu hiç yeterli değil!
Boeing’in şansına, havan topları en iyi etkiyi takım halinde kullanıldığında yapıyor. Standart bir havan takımı 6 havan topundan oluşuyor, yani 24.487 litre yangın söndürücü materyali hedefe ulaştırmak için 36 yerine 6 saat yeterli. 12 havan topu ise sadece 3 saatte bunu başarabilir. Ağır silahların ölçek avantajı bu noktada gerçekten iyi işliyor.
Amerika’da temmuz ortasında meydana gelen yangınlar 1 milyon hektar ormanı yok etti. Eğer Boeing bu patenti bir konsept çerçevesinde kullanılabilir bir araca dönüştürebilirse, yangınlara karşı tam da ihtiyaç duyulan ateş gücüne (ya da bu durumda anti-ateş gücüne) sahip olabiliriz.
Çeviren: Kenan Tümer
