Dünyanın en büyük tarih öncesi köpek balığının diş doktoruna mı gitmesi gerekmişti, yoksa bu köpek balığı sadece kötü bir yemek mi yemişti?
North Carolina Eyalet Üniversitesi ve North Carolina Doğa Bilimleri Müzesinde çalışan araştırmacılar, bir Otodus megalodon‘un hasarlı dişini inceleyerek sebebini aramışlar. Sebep gelişimsel miydi yoksa beslenmeyle mi ilgiliydi? Araştırmacıların yeni çalışması, taşılbilimcilere antik köpekbalıklarındaki diş zedelenmesiyle ilişkili gelişimsel süreçlerin yanısıra beslenme davranışı hakkında da daha fazla bilgi sunabilir.
Söz konusu durum, çift diş patolojisi şeklinde bilinen ve dişin “ayrılmış” gibi göründüğü bir anormalliği içeriyor. Birkaç tane olası sebep bulunuyor. Diş gelişimi sırasında, iki diş tomurcuğu kaynaşmış olabilir ya da bir diş tomurcuğu ikiye bölünmüş olabilir (ikizleşme işlemi). İkizleşme ve kaynaşmanın sebebi hastalık, genetik veya diş tomurcuğunun fiziksel bakımdan hasar görmesi olabilir.
Yeni çalışmanın aktarıldığı makalenin eş yazarı ve önceden üniversitede yüksek lisans öğrencisi olan Harrison Miller, “Antik köpekbalığı türlerindeki çift diş patolojilerine dair pek verimiz bulunmuyor” diyor. “Bu yüzden, söz konusu boşlukları doldurmak ve belki de bu köpekbalıkları hakkında daha fazla şey öğrenmek için güzel bir fırsat.”
Araştırmacılar üç anormal diş incelemiş. Bu dişlerden 10 santim uzunluğunda olanı, Miyosen ve erken Pliyosen dönemlerinde (11 – 3,7 milyon yıl öncesi) denizlerde hüküm süren ve bir otobüs büyüklüğünde olan uç yırtıcı O. megalodon‘a ait. İki tanesi ise aynı dönemde yaşayan ve günümüzde halen denizlerde gezen çok daha küçük bir boğa köpekbalığı türü Carcharhinus leucas‘un dişi.
Tuhaf şekilli bu üç dişin hepsi, çift diş patolojisinin bir çeşidini sergiliyor. Bu dişleri her iki türe ait normal dişlerle karşılaştıran ve şekli bozuk dişlerde nano-CT görüntülemesi yürüten araştırmacılar, bu sayede dişlerin içinde neler gerçekleştiğini incelemişler.
Patolojik dişte normal dişe göre daha fazla iç kanal bulunurken, araştırmacılar kesin olarak gelişimsel bir sebep belirleyememiş. Bu durum, iki dişin gelişim sırasında yetersiz şekilde ayrıldığını veya birleştiğini doğruluyor.
Makalenin eş yazarı ve üniversitede doktora öğrencisi olan Haviv Avrahami, “Karşılaştığımız güçlüklerden biri de insanlarda ve diğer memelilerde yürütülen çalışmalara ait terminolojileri köpekbalıklarına uygulamaktı” diyor.
“Köpekbalıklarında kemikli değil, kıkırdaklı iskeletler var. Dolayısıyla çeneleri, fosillerde nadiren korunuyor ve genelde sadece tekli şekilde izole olmuş dişler buluyoruz. Ek olarak, köpekbalıklarında diş gelişimi için farklı mekanizmalar var; dişleri sürekli şekilde yenileniyor. Dolayısıyla çenenin geri kalanında neler olduğuna bakarak, kaynaşma veya ikizleşmeyi eleyemiyorsunuz.”
Fakat araştırmacıların günümüzdeki köpekbalığı dişlerinde bu tür bir patolojiye dair bildikleri düşünüldüğünde, beslenmeyle ilgili bir hasar ihtimali daha fazla öne çıkıyor.
Çalışma geçtiğimiz hafta PeerJ bülteninde yayımlandı.
Yazar: Tracey Peake/North Carolina Eyalet Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
