Koşu bandı beyninize de antrenman yaptırıyor.
Araştırmacı Adar Pelah 90’lı yıllarda Cambridge Üniversitesinde görme üzerine çalışmalar yürütürken, spor salonunda eğlenceli bir şey olduğunu fark etmiş: Koşu bandından indikten sonraki ilk birkaç dakikada, gerçekte olduğundan çok daha hızlı hareket ediyormuş gibi hissetmiş. Pelah bu gözlemini 1996 tarihli bir makalede belgelemiş.
O zamandan beri yapılan birçok çalışmada, koşu bandında yaşanan pek çok yanılsama test edilmiş. Bunlardan bir tanesi şu şekilde: Makinede en az 10 dakika koşun, ardından inin ve arkadaşınız bir bez ile gözlerinizi bağlasın. Daha sonra olduğunuz yerde yürümeyi deneyin. Yürümek yerine ileri doğru koştuğunuzu fark edeceksiniz.
Koşu bandındayken vücudunuz hareket eder fakat etrafınızdaki dünya, sabit zeminde adım atarken olduğu gibi geçip gitmez. Bunun sonucunda ise optik akış; yani siz hareket ettikçe dünyanın görsel şekilde değişmesi sıfır olur. Makineden indiğinizde, evren yeniden sizinle birlikte hareket eder. Pozitif optik akışın aniden geri gelmesiyle beraber beyniniz, etrafınızdaki görsel alanın hareket etmesi gereken hızı büyük ölçüde eksik tahmin eder ve bir hızlanma hissi oluşturur. Gözünüz bağlanırsa, yerinizde durmaya çalışırken ileri gidersiniz çünkü vücudunuz hâlâ ileri doğru gerçekleşen bu hareketin sizi sabit tuttuğunu düşünür. İşlerin yeniden ayarlanıp eski haline dönmesi birkaç dakika sürer.
Pelah, bu yanılsamanın birden fazla algıyı kapsadığını söylüyor. “Görsel bilgiyi tecrübe ederken, aynı anda kaslarınızı da kontrol ediyor olmanız gerekiyor.” İnsanları egzersiz yaptıktan sonra tekerlekli bir sandalyeye oturttuğunuzda, sandalyeyi çevirdiğiniz zaman garip bir şey olduğunu fark etmezler. Bu değişimin (ve yeniden normale dönüşün) belgelenmesi, bilim insanlarının beyindeki görsel ve motor sistemler arasında çok yakın bir ara yüzey bulunduğunu fark etmesine yardımcı olmuş.
Koşu bandını çok sık kullanıyorsanız, vücudunuz bu değişime uyum sağlar ve oluşan etki kaybolur. Neden düzensiz spor yaptığınıza yönelik bir açıklamaya ihtiyacınız varsa, bu yanılsamayı yaşamak istediğinizi söylerseniz yaratıcı bir bahane bulmuş olursunuz.
Yazar: Nicole Wetsman/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
Belki de kiç koşmadan bulunulan yerde sabit olarak koşuyormuş gibi yapılan tepinme hareketleri dahi koşu bandı kadar olmasa bile benzeri bir etki yapabilir. Bu hareket şeklinin de araştırmaya değer olabileceği inancındayım. Bu tarz hareketleri ayrıca spor önerisi olarak da verebilirim.