532 tür üzerinde yapılan bir analiz, ağırlığı bir tonun üzerine çıkan hayvanların fazla ısınmamak için yavaş yolculuk ettiğini gösteriyor.
Bütün alemlere (havaya, karaya ve suya) yayılmış hayvanlarda yolculuk hızı, bu hayvanların ne kadar iyi soğuduğuna bağlı. Dün açık erişimli PLOS Biology bülteninde yayımlanan bir makalenin bulguları, hayvanların yolculuk hızının özellikle ağırlığı bir tonu aşan hayvanlarda kasların meydana getirdiği fazla ısıyı ne kadar etkili atabildikleriyle sınırlı olduğunu gösteriyor.
Bir yerden bir yere yolculuk etmek, pek çok hayvan için hayati önem taşıyor. Belirli fiziksel özellikler ise hayvanların ne kadar uzağa göç edebileceklerini ve nerede yiyecek bulabileceklerini belirleyebiliyor. Bu durum, yaşam alanlarının gitgide daha fazla parçalandığı ve iklim değişiminin besin ve su kaynaklarını sınırlandırdığı insan egemen bir dünyada çok daha zorlu bir hal alıyor.
Yeni çalışmada 532 hayvan türüne yönelik verileri kullanarak hesaplamalı bir model geliştiren araştırmacılar, bir hayvanın boyutu ile yolculuk hızı arasındaki ilişkiyi incelemişler. Verilere sadece radar takip cihazları veya video kayıtlarına dayalı olarak doğada serbestçe gezen hayvanlar dahil edilirken, esaret altındaki hayvanlar üzerinde yürütülen çalışmalar hariç tutulmuş.
Hayvanların boyutu arttıkça, yolculuk hızları da artmış; ta ki ağırlıkları bir tona ulaşana kadar. Bu noktada, yolculuk hızları düzlüğe girmiş ve azalmaya başlamış. Bu hayvanların olası yavaşlama sebeplerini bulmaya çalışan araştırmacılar, sonuçlarda gözlenen eğrinin şeklini, aşırı ısınmaktan kaçınmak amacıyla yavaşlaması gereken büyük hayvanların değiştirdiğini kararlaştırmışlar.
Sonuçlar, vücudun soğumasını sağlayan su ortamında yaşayan sucul hayvanlar için bile aynı. En yüksek devamlı hızı ise genelde kurtlar gibi orta boyutlu hayvanlar sergiliyor.
Alman Bütüncül Biyoçeşitlilik Araştırma Merkezinde çalışan makale eş yazarı ve biyolog Alexander Dyer bir açıklamasında, “Türler boyunca hareket kabiliyetlerini anlamanın bir yolunu sunan bu yeni çalışma, herhangi bir hayvanın boyutuna göre yolculuk hızının tahmin edilmesinde kullanılabilir” diyor. “Örneğin bu yaklaşım, bir hayvanın insan gelişimiyle parçalanmış doğal yaşam alanları arasında hareket etme kabiliyeti olup olmadığını tahmin etmede kullanılabilir; biyolojisiyle ilgili detaylar bilinmiyor olsa bile.”
Kuramsal olarak, iklim değişimi sebebiyle artan sıcaklıklar sadece büyük olanları değil bütün hayvanları etkileyecek. Bazı hayvanlarda ısıya yanıt olarak halihazırda daha küçük vücutlar evrimleşiyor. Dünya Meteoroloji Örgütü’ne göre 2014 ve 2022 arasındaki sekiz yıllık dönem, Dünya tarihindeki en sıcak sekiz yıldı.
Alman Bütüncül Biyoçeşitlilik Araştırma Merkezinde çalışan makale eş yazarı ve biyolog Myriam Hirt, “Isınan bir iklimde, büyük boyutlu hayvanların doğal yaşam alanı parçalanmasının etkilerine karşı zannedilenden daha savunmasız kalmasını ve bu yüzden yok olmaya daha yatkın olmasını bekliyoruz” diyor. “Fakat bu durumun daha fazla araştırılması gerekiyor.”
Yazar: Laura Baisas/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
