Kısa cevap: Hayatınızı kurtarabilir.
Boeing marka bir yolcu uçağı, 8 Ocak 1989’da İngiltere’deki Doğu Midlands bölgesinin yakınına acil iniş yaptığı sırada yere çakılmış ve uçaktaki yolcuların üçte biri hayatını kaybetmişti. Hayatta kalanlara bakan doktorlar, çakılma öncesinde “çarpışma pozisyonu” alan kişilerin, uçakta nerede otururlarsa otursunlar ciddi kafa travması veya beyin sarsıntısı geçirme ihtimallerinin daha düşük olduğunu keşfetmişler. Çarpışma pozisyonu, kafanın öne doğru eğilip ayakların zemine yerleştirilmesiyle alınıyor.
ABD Federal Havacılık Dairesi, 1967 yılından beri test mankenleri kullanarak çarpışma pozisyonları üzerinde araştırma yapıyor. Önerilen duruş biçimleri yıllar geçtikçe biraz değişmiş olsa da, altta yatan temel ilke hâlâ aynı: Bir uçak çarpışmasından önce öne doğru eğilmek ve bu sayede kafanızı önünüzdeki koltuğa yakın tutmak en iyisi. Bu kurama göre kendinizi o koltuğun arkasına doğru ittiğinizde, kafanızın ileri doğru savrulup sert bir yüzeye çarptığı ölümcül “ikincil çarpışma” tehlikesi azalıyor.
Çarpışmadan önce pek harekete geçecek zamanı olmayabilen araba kazalarındaki yolcular da refleks olarak çarpışmaya hazırlanıyor. Araştırmacıların yürüttüğü bir çalışmada, kafa kafaya gerçekleşen çarpışmalarda kazazedelerin en az yarısının kafalarını ve üst gövdelerini koltuklarına doğru ters şekilde ittirdikleri, kollarıyla da direksiyonu veya ön paneli sıkıca tuttukları bulunmuş. Bu pozisyon kolun veya bacağın kırılma tehlikesini artırsa da, kafanın ve göğsün ciddi yaralanmalardan korunmasına yardımcı oluyor.
En iyi çarpışma pozisyonu, elbette kazanın doğasına ve taşıtın tasarımına bağlı. Dünya Bankası ile çalışan taşımacılık uzmanı Dipan Bose, bilgisayarda yapılan canlandırmaları kullanarak acil durum çarpışma pozisyonlarını araştırmış. “Hepsi yönle ilgili” diyor. “Vücudun tam olarak nereye doğru hareket edeceğini bilmeniz gerekiyor.” Ancak doğası gereği tahmin edilemez olan araba kazaları söz konusu olduğunda, söylemesi kolay…
Yazar: Daniel Engber/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
