Yeni bir araştırmanın gösterdiğine göre çocuklar, hayvanlara yönelik ahlaki görüşlerinde yetişkinlerden önemli derecede farklılık sergiliyor.
Exeter Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, yaşları 9-11 arasında değişen çocuklara çiftlik hayvanları (domuzlar), evcil hayvanlar (köpekler) ve insanlara karşı davranış şekli ile bunun ahlaki durumu hakkında sorular yöneltmiş.
Birçok yetişkinin aksine çiftlik hayvanlarına insanlar ve evcil hayvanlar ile aynı şekilde davranılması gerektiğini söyleyen çocuklar, yetişkinlerle karşılaştırıldığında hayvanları yemenin ahlaki yönden daha kabul edilemez olduğunu düşünüyor.
Bulgular, “türcülüğün” (farklı hayvanlara farklı değerler veren bir ahlak hiyerarşisi) büyüme çağında öğrenildiğini akla getiriyor.
Exeter Üniversitesinde çalışan Dr. Luke McGuire, “İnsanların hayvanlar ile olan ilişkileri, ahlaki çifte standartlarla dolu” diyor.
“Bazı hayvanlar evde yaşayan arkadaşlar şeklinde görülüp sevilirken, diğerleriyse ekonomik faydaları için fabrika çiftliklerinde tutuluyor.
“Bu kanıların çoğunlukla söz konusu hayvanın türüne bağlı olduğu görülüyor: Köpekler bizim arkadaşlarımızken, domuzlar yiyecek.”
Oxford Üniversitesinde çalışan bilim insanlarının da yer aldığı araştırma takımı, tamamı İngiltere’de yaşayan ve üç yaş grubundan oluşan (9-11, 18-21 ve 29-59) 479 kişiyle anket yapmış.
Yetişkinlerden oluşan iki grup, nispeten benzer görüşler taşıyormuş. Bu durum, hayvanlara yönelik tutumların genelde 11 ila 18 yaşları arasında değiştiğini akla getiriyor.
“Görünüşe göre ergenlik döneminde bir şey oluyor ve erken dönemdeki hayvan sevgisi daha anlaşılması zor bir hal alıp, daha fazla türcülük gelişiyor” diyor Dr. McGuire.
“Ancak çalışmamızdaki yetişkinlerin bile et yemenin, süt gibi hayvan ürünleri yemeye göre ahlaki yönden daha kabul edilemez olduğunu düşündüklerini belirtmekte fayda var.
“Dolayısıyla hayvanların (çiftlik hayvanları dahil) zarar görmesinden hoşlanmama düşüncesi tamamen kaybolmuyor.”
Çalışmada ayrıca insanlar yaşlandıkça, çiftlik hayvanlarını “evcil hayvanlar” yerine “yiyecek” şeklinde sınıflandırma olasılıklarının da yükseldiği keşfedilmiş; oysa çocukların, domuzların bu kategorilerin her ikisinde de yer aldığını düşünmesi eşit olasılıktaymış.
Tutumların değişmesi büyümenin doğal bir parçası olsa da, Dr. McGuire “çocukların ahlaki zekasının” da değerli olduğunu söylüyor.
“İnsanları çevresel sebepler yüzünden daha bitkiye dayalı beslenme düzenlerine yöneltmek istiyorsak, mevcut sistemi bir yerde bozmamız gerekiyor” diyor.
“Örneğin çocukların okullarda daha bitkisel tabanlı yiyecekler tüketmesi, ahlaki değerleriyle daha uyumlu olur ve bu çalışmada belirlediğimiz yetişkin değerlerine doğru gerçekleşen ‘normalleşme’ azaltılabilir.”
Araştırma dün Social Psychological and Personality Science bülteninde yayımlandı.
Kaynak: Exeter Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
