Yeni koronavirüs, kaplanlardan ev kedilerine ve köpeklere kadar çeşitli hayvanları da etkiliyor. ABD’nin New York şehrinde bulunan Bronx Hayvanat Bahçesi, geçen hafta 4 yaşındaki bir Malezya kaplanında virüs testinin pozitif çıktığını doğruladı. İnsanlarda COVID-19’a sebep olan ve bazen şiddetli hastalık belirtilerine yol açan SARS-CoV-2 virüsünün görüldüğü diğer hayvan vakaları, bilim insanlarının ve hayvan bakıcılarının salgını farklı bir açıdan değerlendirmesini sağlıyor.
COVID-19 testi pozitif çıkan tüm hayvanların, virüsü enfekte insanlarla yakın temastan sonra kaptığı düşünülüyor (bu hayvanlar arasında Bronx Hayvanat Bahçesi’ndeki kaplan, Belçika’daki bir kedi ve Hong Kong’daki bir köpek de var). Çinli araştırmacıların yaptığı ve geçtiğimiz haftalarda Science bülteninde yayınlanan bir çalışma, köpek ile kedilerin de içerisinde bulunduğu ve insanlara arkadaşlık yapan bazı türlerin SARS-CoV-2 tayışıcısı olabileceğine işaret ediyor. Ancak şimdilik, köpekler virüse daha dayanıklı gibi görünürken; kedilerin ise diğer birkaç tür ile beraber (dağgelincikleri, domuzlar, tavuklar ve ördekler dahil), insanlarda olduğu gibi solunumsal damlacıklar yoluyla virüsü kapabildikleri görülüyor.
İngiltere’deki Metropolitan Üniversitesi’nde biyoçeşitlilik ve insan gelişimi profesörü olan John Fa, “Virüslerin geçişi, türler arasında gerçekleşebilen bir durum” diyor. İnsanlardaki bulaşıcı hastalıkların büyük kısmının (yaklaşık dörtte üçünün) bir şekilde hayvanlardan geldiğini biliyoruz, diyor Fa. Ayrıca, goriller gibi yakın akraba olduğumuz hayvanlara kesin surette hastalık bulaştırabiliyoruz ve bu durum, insan olmayan primatların etrafında dikkatli olmamızı gerektiriyor.
Ancak Fa, insanların uzaktan akraba oldukları diğer hayvanlara hastalık bulaştırmasının inanılmaz ölçüde olağandışı olduğunu söylüyor. “Bence bu durum çok yeni” diyor.
Amerikan Tıbbi Veterinerlik Birliği (AVMA) adına konuşan bir yetkili, Popular Science’a e-posta ile gönderdiği bir açıklamada, evcil hayvan sahiplerinin bu noktada endişenlemesini gerektirecek sebep olmadığını söylüyor. “Birleşik Devletler’de evcil hayvanların ya da çiftlik hayvanlarının COVID-19 olduğunu söyleyen hiçbir rapor bulunmuyor” deniliyor açıklamada. “Bu noktada, ev ve çiftlik hayvanlarının da dahil olduğu evcil hayvanların, insanlara COVID-19 bulaştırabildiğine yönelik hiçbir bulgu yok.”
SARS-CoV-2 virüsünün bulaştığı evcil hayvanlara dair ilk raporlar Mart ayında ortaya çıkmıştı ve bunların hiçbirinde, kedilerin ya da köpeklerin virüsü insanlara geri bulaştırabildiği öne sürülmüyordu. Ay sonunda Science bültenine konuşan Amerika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) sözcüsü Casey Barton Behravesh de telaşa gerek olmadığını belirtiyor. “CDC’nin elinde, evcil hayvanların COVID-19 yayabildiğini gösteren bulgular yok. Ayrıca, şu an elimizdeki bilgilere göre evcil hayvanların enfeksiyon kaynağı olabileceğini düşünemeyiz.”
AVMA, SARS-CoV-2’ye yönelik hâlâ öğrenecek çok şey olduğunu aktarıyor. “Fakat şu anda gördüğümüz şey, insanlar arasında yayılan ve yalnızca çok nadir şekilde insanlara eşlik eden hayvanlara bulaşan, neredeyse tamamen insanlara özgü olan bir virüs” diye yazıyor.
Eğer COVID-19 iseniz veya olduğunuzu düşünüyorsanız, AVMA, kendinizi insanlarda yaptığınız gibi evcil hayvanlarınızdan da uzakta tutmanızı ve onlara başka birinin bakmasını öneriyor. Diğer türlü, evcil hayvanınızı normal şekilde sevmeye devam edebilirsiniz.
Yazar: Kat Eschner/Çeviri: Ozan Zaloğlu
