Vücuttaki yağ hücreleri aşırı yağla dolduğunda, civardaki dokular iltihaplanıyor. Bu düşük seviyeli kronik iltihaplanma, obezlikle ilişkilendirilen pek çok hastalığın ardındaki itici etmenlerden biri. Şimdiyse Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi’nde çalışan araştırmacılar, en azından farelerde, yağ dokusundaki bu iltihabı tetiklemekten sorumlu bir hücre tipi keşfetmişler. Nature Metabolism bülteninde yayımlanan bulgular, nihayetinde obezliğin tedavisi bakımından yeni yöntemlere yol açabilir.
Çalışmanın lideri ve dahiliye yardımcı profesörü olan Rana Gupta şöyle aktarıyor: “Obez bireylerdeki yağ hücrelerinin iltihaplanması, fazla kiloyla bağdaştırdığımız eş zamanlı hastalıklarının birçoğuyla bağlantılı; mesela kanser, diyabet, kalp hastalığı ve enfeksiyon gibi. Bu hücreleri belirleyerek, söz konusu iltihaplanmaya katkıda bulunan başlangıçtaki olayların bazılarını anlamaya yönelik bir adım attık.”
Bir insan ihtiyaç duyduğundan daha fazla enerji (besin) tükettiğinde, bu fazladan enerji, adipoz dokusu (WAT) olarak da bilinen yağ dokusunun içerisinde trigliserit biçiminde depolanıyor. Araştırmacılar, obez insanlarda WAT’ın fazla çalıştığını, yağ hücrelerinin ölmeye başladığını ve bağışıklık hücrelerinin faaliyete geçtiğini biliyorlar. Fakat bu iltihaplanmanın kesin meydana geliş mekanizması, tam olarak anlaşılmış değil.
Yapılan birçok araştırmada, yağ hücrelerinin veya WAT’taki bağışıklık hücrelerinin ürettiği ve iltihaplanmaya katkıda bulunabilen sinyalleşme moleküllerine odaklanılmışsa da; Gupta’nın takımı farklı bir yaklaşım belirlemiş. Araştırma takımı, WAT’a kan (ayrıca bağışıklık hücresi ve iltihabi moleküller) taşıyan damarlara odaklanmışlar.
Gupta ve meslektaşları, 2018 yılında farelerdeki bu damarları kaplayan yeni bir hücre tipi belirlemişler. Adipoz ata hücresi (APC) veya öncül hücre isimli bu hücreler, sonrasında olgun yağ hücrelerini oluşturuyor. Fakat çoğu APC’de olduğu gibi (fibro iltihabi öncüller veya FIP’ler adı verilen), bu yeni hücreler de iltihabı teşvik eden sinyaller üretmiş. Bu yeni çalışmada ise araştırmacılar, FIP’lerin iltihaba aracılık etmedeki rolüne daha yakından bakmışlar.
Araştırmacılar, erkek farelerin yüksek yağ içerikli bir beslenme düzenine geçirilmesini takiben bir gün içerisinde FIP’lerin ürettiği iltihabi molekül sayısının hızla arttığını keşfetmişler. Yüksek yağ içerikli beslenme düzeninin 28. gününde, APC’lere kıyasla FIP oranında önemli bir artış meydana geldiği bulunmuş.
“Bu çalışma, söz konusu hücrelerin yağ dokusundaki iltihabın bekçileri olmak bakımından çok faal ve erken bir rol üstlendiğini gösteren ilk araştırma” diyor Gupta.
Teksas Üniversitesi Southwestern Tıp Merkezi. Ç: O.
