Savaş meydanında ölümle yaşam arasındaki farkı saniyeler belirleyebilir. Bu nedenle Pentagon’un geleceğe dönük projelerden sorumlu bölümü DARPA (Defansif İleri Araştırma Projeleri Ajansı), batarya ile çalışan cihazlara sığabilecek kadar küçük, taşınabilir, daha iyi atomik saatler istiyor. GPS alıcıları, uyduları kullanarak zamanı kesin bir şekilde gösterebiliyor, sinyal zayıf olduğunda veya olmadığında cihazın üzerindeki yerel saat navigasyon işlevi görüyor bu şekilde devamlılık sağlanıyor. Navigasyon işlevi GPS aracılığı ile sağlanan birlikler için, GPS alıcılarında daha iyi saatler olması tam olarak gitmeleri gereken yere gidecekleri anlamına geliyor.
Şu an kullanılan atomik saatler pahalıya mal oluyor ve boyutları, ağırlıkları ve güç (SWaP) gereksinimleri fazla. DARPA projeyi şu şekilde tanımlıyor:
Şu anda kullandığımız batarya ile çalışan zaman ölçme kaynakları güç açıkken frekansın değişmesi (“retrace”), uzun süreli frekans sapması ve frekansın sıcaklıktan etkilenmesi (“tempco”) yüzünden elektronik sistemlerin görev uygulama alanlarını etkiler. Günümüzde batarya ile çalışan en iyi saatler, DARPA Çip Boyutunda Atomik Saat (Chip-Scale Atomic Clock) programı kapsamında üretiliyor, bu saatler benzer güçteki mekanik osilatörler ile karşılaştırıldığında 100 kat daha iyi performans sunuyor. Bununla beraber açıldıktan sonra kalibre edilmeleri, frekans değişmesi hataları yüzünden 6 ila 12 saat sürebiliyor ve frekans sapması ve sıcaktan etkilenme sadece 3 ila 6 saatlik görevleri destekleyebilmelerine neden oluyor.
Askeri birliklere daha iyi atomik saatler sunabilmek için DARPA lazerle soğutulup manyeto-optik tuzaklarla tuzaklanmış atomik numuneler gibi atom fiziğindeki son gelişmelerden faydalanmak istiyor.
DARPA bu saatlere yönelik ihaleyi Ocak ayında duyurdu. Bu hafta anlaşmanın ilk bölümü olan 700.000 – 750.000 $ meblağı Kaliforniya’nın HRL Laboratuvarlarına verdi. Projenin ilk aşaması 18 ay sürecek, bu sürenin sonunda DARPA bu konseptin çalışan bir kanıtını görmek istiyor. Umarız ki bu süre HRL Laboratuvarlarının projeyi tamamlaması için yeterli olur.
Çeviren: Yağmur Deniz Aydın
