Pinatubo yanardağı 1991’de Filipinler’de püskürdüğünde yüzlerce insan hayatını kaybetti, uçuşlar iptal oldu ve kule gibi yükselen gaz ve küllerden oluşan bulutların atmosfere yayılmasına neden oldu.
Püskürme sonrası atmosfere salınan kül ve kükürt dioksit parçacıkları 22 millik bir alana yayıldı, bir sonraki yıl olan 1992’de güneş ışığının girişini kısmen bloke etmiş oldu ve hava sıcaklığının dünya çapında 0.5 derece düşmesini sağladı. Bu ani sıcaklık düşüşü belki doğru belki de yanlış bir zamanda geldi; deniz seviyesi yükselişinin izlenmesi için dizayn edilen ilk uyduların 1993’teki lansmanından iki yıl önce.
Scientific Reports’ta yayınlanan bir makalede, araştırmacılar Pi̇natubo püskürmesi sonucunda oluşan sıcaklık düşüşünün deniz seviyesi yükselişi üzerindeki etkisini yıllarca saklamış olduğunu, ayrıca kısa süreli bu sıcaklık düşüşünün çevreye karbon dioksit gibi sera gazlarının salınmasını sağladığını ve böylelikle küresel ısınmayı da bir parça etkisiz hale getirmiş olduğunu tespit ettiler.
Ne yazık ki bu geçici duraklama yavaş yavaş son buluyor ve bu da deniz seviyesi yükselişinin çok yakında ivme kazanacağı anlamına geliyor.
Makalenin baş yazarı John Fasullo, ”Pinatubo püskürmesinin etkilerini ortadan kaldırmak için iklim modeli çalışmasını kullandığımız takdirde simülasyonlarımızda deniz seviyesi yükseliş oranının arttığını gördük” dedi. Şimdiyse Pinatubo’nun etkileri neredeyse kayboldu, bu artış gelecek on yıl için uydu ölçümlerinde açıkça görülecektir tabi başka bir şiddetli volkanik patlama meydana gelmezse.
Volkanik patlamalar hala büyük oranda öngörülemiyorlar dolayısıyla kıyı şeridimizi korumak için büyük bir volkanik patlama beklemenin pek de doğru bir yol haritası olduğu söylenemez. Özellikle bu çalışmalar ortaya çıkmadan önce NASA bilim insanları yakın gelecekteki deniz seviyesi artış oranlarıyla ilgili olarak uyarıda bulunuyorlardı. Şanslıyız ki hükümet problemin farkında ve deniz seviyesinin yükselmesi sonucu kaçınılmaz olarak şehirlere hücum edecek olan su akışıyla ilgili çözümler üretmeye çalışıyorlar. Ya Boston kanalları yükselirse ? Bu da mümkün.
Kaan Hakan Akol
