Glisemik kontrol, insüline bağımlı olan diyabetli kişiler için tam zamanlı bir iş gibi. Peki ilaçlar bu işi kendi kendine yapsaydı nasıl olurdu? Kandaki glukoz seviyelerine cevap vererek, kan dolaşımındaki faaliyetini buna göre değiştiren bir insülin olsaydı? Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde çalışan Profesör Dr. Michael A. Weiss’in yeni icadı, tam da buna yol açabilir.
PNAS bülteninde yayımlanan devrim niteliğindeki bir çalışmada Weiss ve takımı, basit bir şeker algılayıcısı yardımıyla açılıp kapanabilen yapay bir “anahtarın” kullanımını tarif ediyor. Çalışma kısmen, Weiss’in 2008 yılında çalışmaya başladığı küçük bir biyoteknoloji şirketi olan Thermalin şirketiyle ortaklaşa yürütülmüş.
Bilim insanlarının geliştirdiği ve “koruyucu mafsal” şeklinde isimlendirdikleri bu yeni fikirde, omurgalı canlıların insülininde yer alan doğal bir mekanizmadan faydalanılıyor. Bu koruyucu mafsal, söz konusu hormonu kapalı halinde korumak üzere yarım milyar yıldan daha önce evrimleşen fakat katlanabilen ve açık halinde işlevsel olan doğal, yapısal bir mekanizma.
Biyokimya ve Moleküler Biyoloji Bölümü başkanı da olan Weiss, şöyle söylüyor: “Glukoza tepki veren bir insülin şu yüzden önemli: İnsülinin özellikle Tip 1 diyabette olmak üzere etkili şekilde kullanılmasının önündeki en büyük engel, kan şekerinin çok düşmesiyle oluşacak sonuçlardan korkulması.”
Ciddi derecede düşük kan şekerinin (hipoglisemi) ani sonuçları arasında hezeyan, kasılma veya bilinç kaybı bulunabiliyor. Ciddi hipogliseminin tekrarlı şekilde gerçekleşmesi, bilişsel gerilemeye sebep olabilir. Diğer taraftan kronik şekilde yüksek olan kan şekeri (hiperglisemi) körlüğe, inmeye veya uzuv kaybına yol açabilir. İstenen kan şekeri aralığında kalınması, insüline bağımlı diyabetik kişilerin her gün karşı karşıya kaldığı hassas bir denge.
Fakat Weiss, insanların kendilerini ciddi hipogliseminin ani tehlikelerinden korumak için uzun dönemli sağlıklarını riske atmayı seçmek zorunda olmadıkları bir gelecek hayal ettiğini söylüyor.
“Bir nevi ‘akıllı’ olan bu insülin, diyabet tedavisini değiştirebilir. Bu sayede insanların artık endişelenmesi gerekmez” diyor Weiss. “İcadımızla birlikte, kan şekeri düştüğü zaman bu mafsalın kapanacağını düşünüyoruz. Fakat kanıtlama çalışmamızı FDA onaylı bir ürüne dönüştürmek için çok çalışmamız gerekiyor.”
Kaynak: Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
