19. yüzyılda su taşıyan bir demir mineralinin keşfedilmesi ve bu kayaların Dünya’da son derece yaygın olması, bir grup yerbilimciye göre Mars’ta önemli boyutta bir su deposu bulunduğunu akla getiriyor.
Penn Eyalet Üniversitesi’nde yerbilimleri profesörü olan Peter J. Heaney, “Bir öğrencimin deneyleri, hematiti kristalleştirmek üzerineydi” diyor. “Demir yönünden zayıf bir bileşen bulmuştu. Ben de Google Akademik’e gidip 1840’yı yıllara ait iki makale buldum. Bu makalelerde iki Alman mineral bilimci ıslak kimya kullanarak, su içeren hematitin demir yönünden zayıf versiyonları olduğunu öne sürmüş.”
1844’te Rudolf Hermann, bulduğu minerale turgit adını vermiş ve 1847’nin Ağustos ayında ise Breithaupt, kendi mineralini hidrohematit şeklinde adlandırmış. Heaney’e göre diğer mineral bilimciler, 1920 yılında o zamanlar yeni geliştirilen X-ışını kırınım yöntemini kullanarak bu iki makalenin hatalı olduğunu ilan etmişler. Fakat yeni ortaya çıkan bu yöntem, hematit ve hidrohematit arasındaki farkı görmek için çok ilkelmiş.
Haney’in yerbilimlerindeki doktora öğrencisi Si Athena Chen, su içerdiği düşünülen bir dizi eski örnek toplayarak işe koyulmuş. Heaney ve Chen, Breithaupt’un Smithsonian Enstitüsü’nde yer alan ve turgit şeklinde etiketlenen esas numunesinden küçük bir parça almışlar. Şaşırtıcı şekilde, Penn Eyalet Üniversitesi’nin Frederick Augustus Genth koleksiyonunda da beş numune bulunmuş.
Kızılötesi tayfölçümü ve 19’ncu yüzyılın ortasında kullanılan yöntemden daha hassas, daha rafine bir yöntem olan senkrotron X-ışını kırımı yönteminin de içinde bulunduğu çeşitli tekniklerle birden fazla inceleme yapan Chen, bu minarellerin aslında demir yönünden zayıf olduğunu ve iron atomlarının bazıları yerine hidroksil (bir hidrojen ve oksijen grubu) taşıdığını keşfetmiş. Mineralde yer alan bu hidroksil, suda saklanmış.
Araştırmacılar geçenlerde Geology bülteninde şöyle öne sürüyor: “Hidrohematit Dünya üzerinde düşük sıcaklıklarda ortaya çıkan demir oksitte yaygın olduğundan, Mars yüzeyi gibi görünürde kurak olan ortamlarda büyük miktarlarda su depoluyor olabilir.”
A’ndrea Elyse Messer/Penn Eyalet Üniversitesi. Ç: O.
