Dünya’daki nitrojen nereden geldi? Rice Üniversitesi’nde çalışan bilim insanları, yaşam için gerekli olan bu yapı taşının ilk kaynaklarından birinin eve yakın bir yerde bulunduğunu gösteriyor.
Demir gök taşlarında bulunan izotopik nitrojen imzaları, Dünya’nın nitrojenini büyük olasılıkla salt Jüpiter’in yörüngesinin ötesindeki bölgeden değil; iç protogezegen diskindeki tozlardan da topladığını ortaya çıkarıyor.
Nitrojen; karbon, hidrojen ve oksijen gibi Dünya’daki yaşamı mümkün kılan uçucu bir element. Bu elementin kaynağının bilinmesi, güneş sistemimizin iç kısmındaki kayalık gezegenlerin nasıl oluştuğuna yönelik ipuçlarının yanında, uzaktaki protogezegen disklerinin dinamikleri hakkında da ipuçları sunuyor.
Çalışmanın baş yazarı ve Rice Üniversitesi’nde yüksek lisans öğrencisi olan Damanveer Grewal, Rice Üniversitesi fakülte üyesi Rajdeep Dasgupta ve Fransa’daki Lorraine Üniversitesi’nde jeokimyacı olan Bernard Marty’nin yürüttüğü çalışma, Nature Astronomy bülteninde yayımlandı.
Araştırmacıların çalışması, Dünya’da ve güneş sistemindeki diğer kayalık cisimlerde bulunan, yaşam için gerekli olan uçucu elementlerin kökenine dair uzun süredir devam eden bir tartışmayı bitirmeye yardımcı oluyor.
“Araştırmacılar hep güneş sisteminin iç kısmının, Jüpiter’in yörüngesinin; nitrojen ve diğer uçucu elementlerin yoğunlaşıp katı hale gelmesi için fazla sıcak olduğunu düşünmüştü. Bu iç diskte yer alan uçucu elementlerin gaz halinde olduğu düşünülmüştü” diyor Grewal.
Protogezegenler olarak da bilinen günümüzdeki kayalık gezegenlerin tohumları, yerel kaynaklı tozların birikmesiyle iç diskte büyüdüğünden; bu gezegenler nitrojen veya diğer uçucu elementleri barındırmıyor gibi görünmüş ve bu elementleri güneş sisteminin dış kısımlarından aldıkları düşünülmüş. Takımın yaptığı önceki bir çalışmada, uçucu elementler bakımından zenğin olan bu maddelerin çoğunun, Ay’ı oluşturan çarpışmayla Dünya’ya geldiği öne sürülmüş.
Fakat yeni bulgular, gezegendeki nitrojenin sadece bir kısmının Jüpiter’in ötesinden geldiğini açık bir şekilde gösteriyor.
Rice Üniversitesi. Ç: O.
