Dünya’nın Derinliklerindeki Sular, Deprem ve Tsunamileri Nasıl Tetikliyor?

0
Endonezya'daki volkanik Bromo Dağı. Adrian Hartanto/Unsplash

Dünya’nın derin kısımlarından geçerek bir döngü meydana getiren su (H2O) ve diğer uçucu maddeler (ör. CO2 ve sülfür), gezegenimizin evriminde önemli bir rol oynuyor. Bu rolün içerisinde kıtaların oluşumu, yaşamın başlangıcı, mineral kaynaklarının birikimi ve yanardağlar ile depremlerin dağılımı da var.

Tektonik plakaların yaklaştığı ve bir plakanın batıp giderinin altına geçtiği dalma bölgeleri, bu döngünün en önemli kısımları. Buralarda büyük hacimlerdeki sular, çoğunlukla yanardağ püskürmeleri yoluyla içeri girip dışarı çıkıyor. Fakat dalma yoluyla suların nasıl (ve ne kadar) aktarıldığı ve bu sürecin doğal tehlikeler ile doğal kaynakların oluşumu üzerindeki etkileri, tarihsel bakımdan pek anlaşılamamıştı.

Yeni çalışmanın baş yazarı ve Bristol Üniversitesi Dünya Bilimleri Fakültesi’nde onursal araştırma görevlisi olan George Cooper şöyle söylüyor: “Plakalar, ilk oluştukları okyanus ortası sırtlarından dalma bölgelerine giderken; deniz suyu çatlakların, fayların arasından ve minerallere bağlanarak bu kayaçlara giriyor. Bir batma bölgesine varınca, bu batan plaka ısınıyor ve sıkışıyor. Bu durum, suyun bir kısmını veya tamamını kademeli şekilde bırakmasıyla sonuçlanıyor. Sular çıktığı zaman, etraftaki kayaların erime noktası düşüyor ve magma oluşuyor. Batmaz özellikteki bu magma, yukarı çıkıyor ve nihayetinde üzerini örten volkanik yayda püskürmelere yol açıyor. Bu püskürmeler, eriyikte bulunan uçucu maddeler sebebiyle patlayıcı olabiliyor. Aynı süreç depremleri de tetikleyebiliyor ve depremlerin ölçeği ile tsunamileri tetikleyip tetiklemeyecekleri gibi kilit özellikleri etkileyebiliyor.”

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz