Aksiyon filmleri, suç filmleri, komediler ya da belgeseller… Bir insanın en sevdiği film türü, o insanın beyninin nasıl çalıştığıyla ilgili çok şeyi açığa çıkarıyor. Halle-Wittenberg – Martin Luther Üniversitesinin (MLU) öncülük ettiği ve yaklaşık 260 kişinin beyin faaliyet kayıtlarıyla film tercih verilerinin karşılaştırıldığı yeni çalışmanın bulguları bu şekilde. Aksiyon ve komedi filmleri sevenler olumsuz duygusal uyaranlara karşı çok güçlü tepki verirken, belgesel ya da suç ve gerilim filmlerini tercih edenlerin tepkisi önemli ölçüde daha zayıf. Sonuçlar Frontiers in Behavioral Neuroscience bülteninde yayımlandı.
Filmler, psikologlar için ilginç bir olgu. MLU’da çalışan Psikolog Esther Zwiky, “Filmler çok enteresan çünkü insanlardaki her duyguyu betimlemekle kalmıyor, aynı zamanda onları uyandırıyorlar” diyor. “Öfke veya korku gibi olumsuz duygular, pek çok filmde merkezi bir rol oynuyor.” Yakın zaman öncesine kadar film tercihleri ve olumsuz duyguların beyindeki işlenişi arasındaki bağlantıya dair görece fazla bir şey bilinmiyordu.
Dünyanın Sonunu Konu Alan Filmleri Sevenler, Salgınlara Karşı Daha Donanımlı
Araştırmacılar, 257 kişiden alınan verileri analiz ederek bu karşılıklı etkileşimi detaylı şekilde incelemiş. Daha büyük bir çalışma kapsamında ise katılımcılar film tercihleriyle ilgili bilgi de vermişler. Ek olarak katılımcıların beyin faaliyeti fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) yöntemiyle analiz edilmiş. Deneklere, bir MRI makinesi içinde yattıkları sırada korkulu veya öfkeli suratlar ve geometrik şekiller gösterilmiş. “Yaygın şekilde kabul gören bu testle, beynin duygusal uyaranı nasıl işlediğini ölçebiliyoruz” diyor Zwiky.
Araştırmacılar beynin iki bölgesine odaklanmış. Bunlardan ilki olan amigdala, hayati duyguları işlemekten sorumlu. “Amigdala, tehditlere yanıt olarak bir ‘savaş ya da kaç’ tepkisi tetikleyebiliyor” diyor Zwiky. Araştırma takımı ayrıca beynin ödül merkezi olarak bilinen nucleus accumbens’in nöronsal faaliyetini de incelemiş.
Anlamlı Filmler, Hayatın Zorluklarıyla Mücadele Etmeye Yardımcı Oluyor
Sonuçlar şaşırtıcıymış. Zwiky şöyle devam ediyor: “Aksiyon filmi hayranlarının her iki bölgede de en güçlü yanıtları sergilediğini keşfettik. Bunu beklemiyorduk çünkü aksiyon filmleri genelde pek çok uyaran sağlıyor. Dolayısıyla aksiyon hayranlarını uyarmak daha zor olsaydı daha mantıklı gelirdi.” Ancak sonuçlar, aksiyon filmi meraklılarının duygusal uyaranlara karşı özellikle hassas olduklarını ve bu uyarımı cezbedici bulduklarını akla getiriyor. Araştırma takımı, komediyi tercih eden kişilerin beyinlerinde de benzer beyin faaliyetlerine rastlamış. Fakat suç veya gerilim ya da belgesel hayranlarında farklı bir tablo ortaya çıkmış. Burada beynin her iki bölgesi de duygusal uyaranlara karşı diğer katılımcı gruplarına göre önemli derecede daha düşük tepki göstermiş. Zwiky sözlerini şöyle bitiriyor: “Görünüşe göre insanlar film türlerini beyinlerini en uygun şekilde uyaran filmlere göre seçiyor.”
Kaynak: Halle-Wittenberg – Martin Luther Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
