1958 yılında meydana gelen 7,8 büyüklüğünde bir deprem, ABD’ye bağlı Alaska eyaletinin güneydoğusundaki Lituya Körfezi’nde bir kaya kaymasını tetiklemiş ve 520 metreye ulaşan bir tsunami dalgası meydana getirmişti.
Şimdiyse araştırmacılar, bölgede gerçekleşen yaygın buzul kaybının depreme zemin hazırladığını düşünüyor.
Fairbanks – Alaska Üniversitesi Yerbilim Enstitüsü’nde çalışan araştırmacılar, geçenlerde Journal of Geophysical Research: Solid Earth bülteninde yayımlanan bir makalede Buzul Körfezi Milli Parkı yakınında meydana gelen buz kaybının, son yüzyılda bölgede meydana gelen 5,0 büyüklüğünde veya daha büyük depremlerin zamanı ile konumunu etkilediğini keşfetmişler.
Bilim insanları eriyen buzulların, Kanada’nın iç kısımları ve İskandinavya gibi normalde tektonik açıdan istikrarlı olan bölgelerde depremlere yol açtığını onlarca yıldır biliyordu. Alaska’da ise bu kalıbın tespit edilmesi daha zor olmuş çünkü depremler, eyaletin güney kısmında yaygınmış.
Alaska, binlerce metre kalınlığa ulaşabilen ve binlerce metrekareyi kaplayan dünyanın en büyük buzullarından bazıları ev sahipliği yapıyor. Buzun ağırlığı, alt kısımdaki toprağın batmasına sebep oluyor. Büyük bir buzul eridiğinde ise zemin, bir sünger gibi yeniden eski haline dönüyor.
Çalışmanın baş yazarı Chris Rollins, “Yukarı doğru kalkışın iki bileşeni bulunuyor” diyor. “Bir buz kütlesi ortadan kalktıktan sonra toprağın aniden geri geldiği ‘elastik etki’ var. İkincisi de, manto tabakasının terk edilmiş alanın altından tekrar yukarı doğru aktığı, daha uzun süreli etki…”
Araştırmacılar çalışmada mantonun bu genişleyen hareketini, buzulların 200 yıldan uzun süredir eridiği Güneydoğu Alaska’daki büyük depremlere bağlıyor. 5 kilometreküpten fazla buzun yok olduğu tahmin ediliyor.
Alaska Üniversitesi. Ç: O.
