2030 yılında, dünya nüfusunun yüzde 60’ı şehirlerde yaşıyor olacak. Bunların ise üçte biri, şehirlerini en az bir milyon başka sakinle paylaşacak. Yoğun şehir ortamında giderek daha fazla insan yaşıyor. Peki evcil hayvanları gelecekte neler bekliyor?
Yüksek binalarda yaşamak, evcil hayvanların çoğu için en iyisi olmayabilir. Dışarıya erişim zor olabilir ve iç mekandaki alanlar sınırlı olabilir. İç mekan odaklı yaşam şekillerine yönelik gidişat; özellikle de kedilerin normal davranma becerilerini kısıtlayabilir.
Afrika vahşi kedisinin soyundan gelen evcil kediler, mecburi etçillerdir; yani ete dayalı bir beslenme düzenlerinin olması gerekir. Doğal olarak bu durum, onların avlanmasını gerektirir. ABD’de yapılan bir çalışmada, evcil kedilerin her yıl dört milyara kadar kuş ve 21 milyara kadar memeliyi öldürüyor olabileceği bulunmuş.
Bu yüzden; evden çıkmayan kediler, vahşi yaşam için iyi bir şey olabilir. Peki insanlar, evcil hayvanlarının iç mekanlarda uygun şekilde yaşamasını nasıl sağlayabilir?
Maalesef, bu konudaki bilimsel araştırmalar epey zayıf. Çoğumuz onları evlerimize davet etmesine rağmen, kedilerin içeride yaşamanın üstesinden nasıl geldiği konusunda nispeten az şey biliyoruz.
Doğru kedinin seçilmesi
Bazı kedilerin, diğer kedilere kıyasla ev kedisi olmaya daha uygun olduğunu biliyoruz ancak genelleme yapmamak için dikkatli olmalıyız. Bütün kedilerin kişisel ihtiyaçları, kişilikleri ve tercihleri vardır.
Yüksek enerjili ve hiperaktif kediler, iç mekanda pek deneyimi olmamış sokak kedileri veya insanlara pek arkadaşça yaklaşmayanlar; tamamen iç mekanlarda geçen bir yaşam için pek iyi seçimler değil.
Yaşı büyük kedilerin daha iyi bir seçim olabileceği; çünkü daha hareketsiz oldukları ve daha önce iç mekanlarda yaşayan kedilerin de yeni bir eve daha kolay alışacağı varsayılır.
Bazı kedilerin, kedi bağışıklık yetmezliği virüsü gibi onları evde tutan hastalıkları var. Fakat bu durum; bu kedi gruplarının tümünün, iç mekanda yaşamakla başa çıkmaya uygun mizaçları olduğu anlamına gelmiyor.
Ev kedileri, obezliğe karşı eğilimliler ve zamanlarının büyük bölümünü hem fiziksel, hem de zihinsel olarak hareketsiz geçirebilirler. Kediler için dış mekanda güvenli bir alan sunmak, onların sağlığı için faydalı olabilir.
Örneğin kedilerin dışarı kaçamayacağı bahçeler, evcil hayvanların dış mekanlardan daha kontrollü bir şekilde yararlanmasını mümkün kılabilir. Fakat eğer bu durum mümkün değilse, bir kedinin iç mekandaki yaşamını iyileştirmek için hâlâ yapılabilecek çok şey var.
Kişisel alan
Kediler yarı-sosyal olarak düşünüldüğünden; iç mekan ortamları, genelde onların kaçınmayı tercih edeceği bazı durumlar sunabilir. Bu durum; çok fazla ilgiden beklenmedik misafirlere, küçük çocuklardan karşılıklı saygı ve kişisel alan kavramını anlamayan diğer hayvanlara kadar herhangi bir şey olabilir.
Kedilerin kutuları sevdiklerini biliyoruz; fakat onlara, tırmanacakları yüksek seyir noktaları da sunabilirsiniz. Bunu yapmak için, bir “kedi evi” kullanabilirsiniz fakat; erişilebilir bir raf veya bir gardrop tepesi de iş görecektir.
Kediler ayrıca, sessiz odalara ve altında gizlenecek alanlara ihtiyaç duyarlar; bu sayede, stresli buldukları durumlardan kendilerini kurtarabilirler.
Fakat dikkatli olun; eğer kediniz zamanının çoğunu gizlenerek geçiriyorsa, eviniz düşündüğünüz kadar kedi dostu olmayabilir. Bir kedinin yaşamında kontrol edilmeyen stres, sebebi bilinmeyen sistit gibi hastalıklara yol açabilir.
Yırtıcı davranışı
Peki ya kedilerin avlanma ihtiyacı? Bu davranışa olanak sağlamak hayati önem taşıyor ve bu durum, onların yiyecek arayabilmesi kadar yiyeceği bulması ve yemesini de içeriyor.
Yiyecek aramak, kedilerde genellikle kısa faaliyet patlamaları ve uzun bekleme dönemlerini kapsıyor. Kedi, en iyi nasıl ve nerede yemek yeneceğine karar verdiğinden; beslenme kısmı da karmaşık.
Bu durumu tekrar canlandırmak için, zemine yiyecek serpebilir veya yiyeceği bulmacalı besleyicilerde gizleyebilirsiniz. Hatta kedinizi beslediğiniz yeri de değiştirebilir ve onu; nesneleri keşfetmesi ve hareket ettirmesi için teşvik edebilirsiniz. Bir kediyi daha fazla hareket ettirmek ve daha ufak miktarlarla, düzenli beslenmesini sağlamak; obezlik tehlikesini azaltmaya yardımcı olabilir.
Yiyeceğe ihtiyaç olmadan avlanmayı taklit etmek için, oyun da oynanabilir. Oyun sürelerini kısa tutmak, saldırı ve kovalamayı teşvik etmek ve canlı avın şekli, dokusu ile hareketini taklit eden oyuncaklar kullanmak her zaman en iyisidir.
Her zaman pozitif not almanız gerekir ki kedi gelecekteki oyunlara katlanmak yerine, onları iple çeksin.
Tazelenme
Kediler kendilerine bakım yapmayı sever. Keskin pençeler, etkili tırmanma ve savunma için gerekli şeylerdir. Bu yüzden, tırmalama yüzeyleri sağladığınızdan emin olun; özellikle de mobilyalarınızı korumak istiyorsanız.
Yabani hayatta, kediler bunun için ağaçları ve diğer nesneleri kullanır; sadece pençelerine bakım yapmak için değil, diğer kedilerin takip etmesi için işaretler bırakmak amacıyla da.
Kedinizin tuvalete rahat şekilde gidebildiğinden emin olun. Düzenli olarak değiştirilen, kokusuz kum kullanın ve tuvaleti; maması ve suyundan uzakta, dikkat çekmeyen bir yere koyun.
Bizde olduğu kadar, kedilerde de bu iş kamusal bir faaliyet değil. Eğer kediniz tuvalet için uygun olmayan bir yere gidiyorsa, tuvaletin yerinden memnun olmayabilir veya bir veterinerin onu kontrol etmesi gerekebilir.
Kediler karmaşık hayvanlardır ve her birinin kendine özgü ihtiyaçları vardır. Ev kedisi bakmaya karar vermeden önce; bunun, kedinin de yapacağı bir seçim olduğundan emin olun.
Yazarlar: Mark Farnworth ve Lauren Finka/The Conversation. Çeviri: Ozan Zaloğlu.
Çeviri çok kötü yapılmış. Adeta Translate’nin otomatik çevirisi gibi olmuş.
Eğer Translate’e yaptırırsanız anlayacağınızı sanmıyorum. Bunu bile anlamamışsınız. Biraz daha kitap okursanız uzun cümleleri daha iyi anlar ve başını, sonunu unutmadan birbirine daha iyi bağlayabilirsiniz.
iyi laf sokmuşsun ya sjsjsjsjjsjsjsjsjssj