Köpeğinize yemek hazırlamak istiyorsanız uzman rehberliğine ihtiyacınız var.
Köpekler bizim için fazla iyi; bu kadarını biliyoruz. Bu yüzden pek çoğumuz onlara sanki birer melekmiş gibi davranmak ve her şeyin en iyisini vermek istiyoruz. Bazı insanlar için bu durum, köpek arkadaşlarını köfte ve lezzetli havuçlarla dolu ev yapımı yemeklerle beslemek anlamına geliyor.
Ev yapımı köpek diyetlerinin miktarındaki artış, veterinerlerin akademik makalelerde yıllardır işaret ettiği genel bir gidişatı yansıtıyor: Evcil arkadaşlarını büyük bir şirketin ürettiği kuru mamayla beslemek istemeyen kişilerin sayısı artıyor. Doğal köpek maması satışları, 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 43 yükselmiş. Yapay renklendirici içermeyen kuru mamaların satışlarında ise yüzde 27’lik bir artış var. Diğer veterinerler için bir danışma hizmeti kuran veteriner beslenme bilimci Rebecca Remillard, “Mamalarda ne zaman büyük bir geri çağırma olsa, kendi yiyeceklerini yapmak isteyenlerin sayısı artıyor” diyor. Pek çok insan sadece ticari bir alternatif arıyor (ki bu her zaman daha güvenli bir tercih) ancak birçoğu da mamayı kendi başlarına hazırlamaya karar veriyor.
Evcil hayvan sahiplerinin ulaştığı tariflerin ise çok küçük bir kısmı besin yönünden tam. Davis – California Üniversitesinde veteriner beslenme bilimci olan Jennifer Larsen, “İnternette veya kitaplarda bulunan ev yapımı diyetlerin neredeyse hiçbiri yeterli beslenmeyi sağlamıyor” diyor. 2013 yılında 200 tarifi inceleyen Larsen ve meslektaşları, bunlardan yalnızca beş tanesinin köpekler için gerekli besinleri asgari düzeyde sağladığını keşfetmiş. Tariflerden birkaç tanesi daha yumuşak gereksinimleri karşılarken, yüzde 95’i bir şekilde eksiklik barındırıyor; yüzde 83 kadarı ise birden fazla yetersizlik taşıyormuş.
Aslında sorun, köpeklerin yeterli protein veya yeterli kalori almaması değil. Tam aksine, köpek bakan çoğu kişi köpeklerinin protein ihtiyacını olduğundan daha yüksek zannediyor. Evlerimizdeki gerçek etçiller, kediler. Pek çok köpek ise vegan diyetlerde sağlıklı yaşayabilir. Kalori ihtiyaçlarını takip etmek de kolay; köpekler genelde karınları guruldadığı zaman sessiz kalmazlar. Fakat çoğu kişi kilit öneme sahip mikrobesinleri hesaba katmıyor. Larsen’in takımının incelediği tariflerin çoğu çinko, kolin, bakır ve EPA + DHA içermiyormuş (iki önemli omega 3 yağ asidi).
Bunun bir sebebi de, insanların bir multivitamin takviyesi eklemeden köpek maması yapılamayacağını bilmemesi. “Böyle yapamazsınız” diyor Remmillard. “Ben kim bilir kaç yıldır kaç tane diyet formülü yaptım; ilave yapay vitamin ve mineraller olmadan bu mümkün değil.” Hatta Remmillard, Amerikan Gıda ve İlaç Dairesinin (FDA) besin veri tabanının tümünü bir bilgisayar algoritmasına aktarıp doğru kalori ve dengeli makro & mikrobesin miktarını barındıran bir diyet oluşturmaya bile çalışmış. Sonuç olarak ortaya çıkan diyetlerde ise her zaman kilit bir şey eksik olmuş. Araştırma & Geliştirme fonları ve uzmanlardan oluşan takımlarına rağmen, en büyük mama şirketleri bile bunu yapmayı başaramamış. Tam besinler, köpeklerin ihtiyacı olan bir sürü vitamin ve mineral barındırıyor. Fakat fiziksel olarak köpekler, yeterince besin alacak kadar meyve ve sebze yiyemez.
Bu durum pek çok kişiye şaşırtıcı gelebilir. Köpekler insanlarla beraber evcilleşmiş ve önlerine hangi artığı atarsak yemişler; şimdi nasıl olur da böylesine hassas besin ihtiyaçları olabilir? Sebebi, neden hepimizin katı Paleo diyetleri uygulamaması gerektiğiyle aynı. Atalarımız bulabildikleri yiyeceklerle hayatta kalmak üzere evrimleşmiş fakat bu durum, günümüzde insanların umduğu kadar sağlıklı oldukları anlamına gelmiyor. İlk köpeklerin çok uzun süre yaşaması gerekmemiş; sadece yavru doğuracak kadar hayatta kalmaları ve insanlara dost genlerini aktarmaları yetmiş. Remillard’ın belirttiği üzere çoğu kişi, evcil hayvanlarının iki yaşından fazla yaşamasını ister. Yapılan araştırmalar, köpeklerin mümkün olduğu kadar uzun süre (ya da en azından buna yakın) mutlu ve sağlıklı kalması için hangi diyetin gerektiğini gösteriyor. Köpekler bu diyeti doğada kendi başlarına bulabilsin veya bulamasın, sorumluluk sahibi köpek bakıcılarının köpeklerini bu şekilde beslemesi gerekiyor.
Bunu evde hazırlanan bir beslenme düzeninde de yapmak kesinlikle mümkün. Fakat bir multivitaminin eklenmesi ve bir veteriner beslenme bilimcinin elinden çıkan tarife dikkatli şekilde uyulması gerekiyor. Remillard, düzenli şekilde gittiğiniz veterinerin bile iyi bir diyetin nasıl formüle edilebileceğini muhtemelen bilmeyeceğini söylüyor. Bu mertebeye ulaşmak için yaklaşık beş yıl daha eğitim görmek gerekiyor. “Evde iyi bir diyet formüle edemiyorsunuz diye üzülmemeniz lazım” diyor. “Herkesin de bir roket yapabilmesi gerekmiyor.”
Eğer köpeğinizin yemeğini kendiniz yapmak istiyorsanız, hem Remillard hem de Larsen bir veteriner beslenme bilimciye danışmanız gerektiğini söylüyor. Bu uzmanlar, evcil hayvanlarınız için ayrı ayrı hazırlanan özel diyetler formüle ediyor. ABD’de yaşıyorsanız, yakınınızdaki birini bulmak için Amerikan Veteriner Beslenme Kolejinin internet sitesinde arama yapabilirsiniz. Size özel bir tarif verecekler ve bu tarifin dışına çıkmamanız gerekiyor. Eğer elinizde yoksa, bir meyvenin yerine başka bir meyve koymanın zararı olmayacağını düşünmek mantıklı görünür; fakat küçük değişiklikler yapma alışkanlığına kapılmak istemezsiniz. Diyeti tamamıyla takip etmek, köpeğinizin sağlığını korumak için kaçınılmaz. Diyette ayrıca gerekli ilave besinlerle birlikte özel bir vitamin de tavsiye edilecek. Bunları muhtemelen internetten sipariş etmeniz gerekecek.
Kendiniz de internette çeşitli tarifler bulabilirsiniz fakat her iki beslenme bilimcinin de tavsiye ettiği tek araç, BalanceIT. İlave etmek istediğiniz besinleri seçebilirsiniz. Araç, sonrasında size bazı tarif seçenekleri sunacak. Tekrardan, tarifi harfiyen takip edin ve sitenin tavsiye ettiği multivitaminlerin hepsini koyduğunuzdan emin olun. En iyisi bu tarifi bir veteriner beslenme bilimciye kontrol ettirmek. Fakat böyle birini bulamazsınız (veya paranız yetmezse), BalanceIT iyi bir alternatif.
Unutmayın, uzmanların verdiği tüm tavsiyeleri takip etmek önem taşıyor. Kendi köpek mamasını yapmaya karar veren herkes, bunu en iyi niyetlerle yapıyor; bakıcılık görevlerinde terfi ettiklerini düşünüyorlar. Fakat köpekler, ihtiyaçları olan besini almadıklarını gösteren açık bir işaret sergilemeden epeyce dayanabilir ve siz de çok geç olana kadar hata yaptığınızın farkına varmayabilirsiniz. “Köpekler besin eksikliklerini çok uzun bir süre gizleyebilir” diyor Remillard ve en yaygın işaretler arasında kemik kırılması olduğunu söylüyor. Bunun da sebebi, evde yapılan pek çok mamada kalsiyum eksikliği bulunması. Remillard, normal aktiviteler yaparken kemikleri kırılan köpekler görmüş. Bir besin eksikliğinin diğer işaretlerini görmek zor olabilir ve bu besin eksikliği, genel olarak sadece daha kısa ve daha sağlıksız bir yaşam anlamına da gelebilir. Fakat bazı durumlarda olağanüstü olabilir. “Bir vaka vardı ve bir kadın köpekte sorun ortaya çıkana kadar aynı ev yapımı diyeti 11 sene boyunca vermişti” diyor Remillard. “Onu ilk gören veteriner, köpeğin geldiğinde dişlerinin döküldüğünü söylemişti. Kadın mahvolmuştu ama sadece doğru şeyi yapmaya çalışıyordu.”
Yazar: Sara Chodosh/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
